1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW
Muzyka

Zmarł wybitny dyrygent. Miał 91 lat

9 marca 2019

Niemiecko-austriacki dyrygent Michael Gielen wsławił się przede wszystkim wykonaniami muzyki współczesnej, m. in. kompozytorów polskich.

https://p.dw.com/p/3EifY
Deutschland Dirigent Michael Gielen & SWR Sinfonieorchester
Michael Gielen (2014)Zdjęcie: Imago/T. Frey

Najbardziej spektakularnym osiągnięciem Michaela Gielena było poprowadzenie prawykonania opery "Die Soldaten" ("Żołnierze") Bernda Aloisa Zimmermanna w 1965 roku. Gielen podjął się dyrygowania tym dziełem pomimo tego, że inny wybitny dyrygent Wolfgang Sawalisch uznał je za niewykonalne i odesłał kompozytorowi partyturę. Przy okazji Gielen dokonał jeszcze innego wyczynu – kompozycja Zimmermanna była tak skomplikowana, że wymagała  prowadzenia orkiestry przez trzech dyrygentów naraz. Gielen zdecydował się poprowadzić ją w pojedynkę. Pomimo protestów samych muzyków nieobeznanych z nowym językiem dźwiękowym premiera w Kolonii była sukcesem, a opera Zimmermanna uznawana jest dziś za jedno z najwybitniejszych dzieł operowych XX wieku.

Gielen urodził się w 1927 r. w Dreźnie. Ojciec, Niemiec, był wybitnym reżyserem. Od strony matki wywodził się z rodziny o austriacko-polsko-żydowskich korzeniach. Jego wujem był reprezentant Polski w piłce nożnej Zygmunt Steuermann.

Gielen wychowywał we Wiedniu oraz w Argentynie, dokąd w 1940 r. jego rodzina uciekła przed nazistami. Tam też studiował fortepian, teoria muzyki i filozofię.

Bernd Alois Zimmermann und Michael Gielen
Michael Gielen (z prawej) w rozmowie z kompozytorem Berndem Aloisem Zimmermannem w czasie prac nad prawykonaniem opery "Die Soldaten" (1965)Zdjęcie: picture-alliance/dpa/O. Noecker

Po powrocie do Europy w 1950 r. pracował m. in. jako akompaniator w Operze Wiedeńskiej gdzie współpracował z legendarnym Herbertem von Karajanem. Od 1960 r. był kolejno dyrektorem i dyrygentem oper w Sztokholmie, Brukseli, Amsterdamie i Frankfurcie nad Menem. W latach 80-tych i 90-tych szefował także orkiestrom symfonicznym BBC, Cincinnati, oraz do 1999 roku orkiestrze radiowej rozgłośni Suedwestfunk/Suedwestrundfunk.

Gielen był także kompozytorem, pisał głównie muzykę kameralną inspirowaną dodekafonią tzw. szkoły wiedeńskiej i kręgiem Arnolda Schönberga. 

"Dyrygent powinien być sędziwym, siwym Niemcem"

Jako dyrygent specjalizujący się w prawykonaniach muzyki współczesnej Gielen wielokrotnie prowadził zachodnie prawykonania dzieł kompozytorów polskich m.in. Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Kazimierza Serockiego. Gielen zapisał się także w inny sposób w historii muzyki współczesnej w Polsce. W październiku 1956 roku wziął udział w pierwszym festiwalu "Warszawska Jesień" dyrygując orkiestrą Wiedeńskich Filharmoników, co było na ówczesne czasy sensacją. 

Po raz ostatni jako dyrygent Gielen wystąpił publicznie w 2014 roku. Zmarł 8 marca 2019 r. w miejscowości Mondsee w Austrii.

Dudek Bartosz Kommentarbild App
Bartosz Dudek Redaktor naczelny Sekcji Polskiej DW