د ژوند په تیارو کي، یو له پامه لوېدلی ژبپوه او بشرپوه

د کوچنیانو نارې او چیغي د دغه زاړه کور په هغه نمناکه خونه کي سمي اوریدل کیږي، چي یوه لویه هستي پکښي د ژوند وروستۍ ورځي او شپې سبا کوي. د هیواد او سیمي په سطحه د ژبپوهني او بشرپوهني دروند استاد دلته پر زاړه چپرکټ پروت دی.

دغه ستره اکاډمیکه څېره، استاد ډاکټرعبدالرازق پالوال نومیږي.

د پښتو ژبي پيژندل سوی محقق محمد معصوم هوتک وايي، د پالوال صاحب د ځوانۍ په وختونو کي چي به په کابل پوهنتون کي د علمي سیمینارونو اوڅیړنیزو غونډو پرمهال د یو خارجي یا کورني څیړنکو لخوا کومه پوښته مطرح سوه، نو د جواب له پار به يې یوازي څو لاسونه پورته سول، چي په هغو کي به یو لاس د (پالوال) هم و.

پالوال پر مورنۍ ژبي سربیره په دري، انګلیسي، جرمني او عربي ژپو پوهیږي.

اوس په دغه زړه او چپه لاس ته جوړه سوې خونه کي، چي هیڅ بخارۍ نه سته ډاکټر عبدالرازق پالوال یوازي راډیو اوري، یا هم کله ناکله په رېږېدېدلو لاسونو یوه لیکنه کوي، خو د عمر د ډېروالي له امله خبرو او لیکنو ته تر ډېره تسلسل په هغه ډول نه سي ورکولای، چي ورته په کار دی.

ډاکټرعبدالرازق پالوال د حاجي عبدالخالق زوی په کال ۱۳۱۷ لمریز کال کې د کندهار ښار په کاکړو کوڅه کي زېږېدلی او ډېر وخت يې په بامیزو کوڅه کي تېرکړی دی.

په اته کلنۍ کي د حاجي میرویس خان نیکه لېسې ته شامل سوی دی.

پالوال په ۱۳۳۷لمریز کال په اوله نومره له یادي لیسې څخه فارغ او یو کال وروسته د کانکور امتحان له لاري ۱۳۳۸ لمریز کال کابل پوهنتون د ادبیاتو او بشري علومو پوهنځي ته شامل سو، چي له یاد پوهنځي هم په لومړۍ درجه ۱۳۴۲م کال فارغ او همدلته د بشرپوهني استاد وټاکل سو.

ډاکټرپالوال د کابل پوهنتون له خوا امریکا ته د لوړو زده کړو له پاره ولیږل سو، چي په بشرپوهنه کي يې د امریکا متحده ایالاتو له ارزونا پوهنتون څخه د دوکتورا په سطحه تر لوړو زده کړو وروسته خپل هیواد ته راستون او د محصلانو روزني ته يې په کابل پوهنتون کي ملا وتړله.

ډاکټر عبدالرازق پالوال د محصلانو د  تدریس ترڅنګ د کابل او سویس پوهنتونونو د یو قرارداد له مخي د سویس هیواد له خوا د افغانستان د ژبو د یو اطلس جوړولو له پاره په بدخشان او د هیواد په یوشمیر نورو ولایتونو کي د اول وار له پاره یوشمیر ژبي لکه ( بلوڅي، پشه يې، شوغني،سنیچي، مونجي او پراچي) ثبت کړلې.

ډاکټرپالوال د ۱۳۵۸کال په نیمايي کي له افغانستان څخه ووت او د جرمني هیواد ( ایډلبورک) کي يې تر پنځلس کاله زیات وخت تیر کړ.

نوموړی استاد وروسته د پاکستان د بلوچستان د کډوالو په کمپ (سرخاب) کي د خپلي مهاجري کورنۍ سرپرستي پر غاړه واخیسته او په افغانستان کي د مخکني ولسمشر حامد کرزي په مشرۍ د نوي ادارې تر فعالیدو وروسته کندهار ته راغلی او دلته يې د خپل هیواد په غېږ کي لیکوالۍ ته یو وار بیا لستوڼي راپورته کړل.

د دوی اکثره مقالې پر طلوع افغان ورځپاڼي او کندهار مجلې سربیره په کابل او د هیواد څخه دباندي په انګلیسي او جرموني ژبو هم خپرې سوي دي.

چاپ سوي اثار

۱: د پښتنو نوی او پخوانی تاریخ ( لومړی ټوک په انګلیسي ژبه او د وهم ټوک په پښتو)

۲: پښتو نوی مصدر

۳: د شاه مقصود زیارت او د هغه تاریخي ارزښت

۴: د کالام تاریخ له انګلیسي څخه ترجمه

۵: معیاري پښتو

۶: موږ محوه کیږو

۷: وګړي دوزخیان دي سړیان لا هم

ډاکټرپالوال د چاپ اثارو ترڅنګ زیات شعرونه او نژدې ۳۵ ټوکه ناچاپ اثار لري، چي په دې کي د قرانکریم ترجمه، د انجیل او تورات پر ترجمو سربیره د دغو کتابوبونو پر ځینو برخو وضاحتونه هم لیکلي دي.

لوی ارمان

ډاکټرپالوال وايي، ستر ارمان يې دا دی، چي ناچاپ اثار يې چاپ او تر لوستونکو پوري ورسیږي، ترڅو د ټولني هغه حق، چي پر ده يې لري هغه يې څه نا څه اداء کړي وي.

اوسمهال ډاکټرپالوال د عمر د ډېروالي له امله په خپله له ولاړیدو او ګرځیدو لویدلی او په یوه زړه نمناکه خونه کي د ژوند ترخې شپې تیروي.

دغه دروند استاد یو زوی او یوه لور لري، خو هغوی په جرمني کي ژوند کوي او د استاد په قول، چي څوک يې په کيسه کي  نه دي.

محمد ابراهيم سپېڅلی