چين د پيکينګ د ښاره څخه د حکومت د نظر مخالفين باسي

د2008ميلادي کال بايد دچين کال وګرځي. د چين ملي اقتصاد غواړي چي نړۍ ته وښيي چي دالمپيک نړيوالي کميټې په 2001 عيسوي کال کي چين ته د اليمپيا د لوبو په ورکولو سره سمه پريکړه کړې ده. يوازي په پيکينګ کي 31 ستديومونه جوړسوي دي. سربيره پردې ترمځکي لاندي د اورګاډي نوې پټلۍ، د هوايي ډګر نوﺉ ترمينل، نوي واټونه او کورونه. پلازمينه پيکينګ بايد وځليږي.بهرنيو ژورناليستانو ته وعده ورکړل سوې وه چي د مطبوعاتو آزادي به تر لوبو پوري نړيوال ستندرد ته ورسيږي. او دغه راز به د بشري حقونو په برخه کي هم پيکينګ د ښه کيدو وعده کړې وه،خو وعدې لانه دي پرځای سوي.

د دويچه ويلي خبريال په يوه راپور کي ليکي چي لا پروسږ کال د پيکينګ هغه کلی چي خلکو يي دعوه درلوده، د خاورو سره خاوري کړی. پدغه کلي کي چي له پخو خښتو څخه جوړ سوﺉ و، هغو خلګو پکښي ژوند کاوه چي ناراضه ول، دوی له ټول چين څخه پيکينګ ته راغلي وه چي د محکمې په وړاندي د تاوانونو دنه ورکولو، د په زور کورتاژونو يا اولاد ليري کولو او بډي پر ضد دعوه وکړي. يوه مېرمن وايي چي د اليمپيا د لوبو په بهير کي د ټولي نړۍ څخه دلته خلګ راځي، په چين کي ډير داسي خلګ سته چي راضی نه دي. پدې بايد سيلانيان ونه پوهيږي.

په دې لړ کي دا او نور دعوا کوونکي له پيکينګ څخه وايستل سول. چين د اليمپيا په درشل کې نه يوازی دپيکينګ واټونه له کثافاتو څخه پاکوي، بلکي دغه ښار د هغو کسانو له وجود څخه هم پاکوي چي د لوبو په بهير کي به نآرامۍ راپيداکړي. ددوی په منځ کي بزګران او هغه خلګ هم شامل دي چي د حکومت د خوښي څخه بل ډول فکر کوي.

مدافع وکيل موشاپينګ پدې شهرت لري چي هغه قضيې څيړي چي بشري حقونه پکښي ترپښو لاندي سوي دي. دﺉ وايي په وروستيو وختونو کي حساسي دوسيې ډيري سوي دي،په تيره بياد هغوپه وړاندي چي هڅه يي کړې ده په انټرنيټ کي خپروني وکړي اويا د حکومت د ايډيالوژۍ پرخلاف دي. پدې اړه ځيني نيول سوي دي. داپدې مانا ده چي دوی هڅه کړې وه دولتي زورزياتی راسربيره کړي.

د بندي سوو او نيول سوو کسانو په ډله کي هوييا او يانګ چونلين هم شامل دي، دغو دواړو د بشري حقونو فعالينو ويلي وه چي چين بشري حقونو ته پام نه کوي او له دې امله چين ته د اليمپيا دلوبو ليږدول يوه بدمرغي ده.

انتقاد کوونکي وکيلان په وروستيو وختوو کي په زور ددې څخه اړول سوي دي چي د خپلو مؤکلينو سره وګوري.د اپوزيسيون په شان يو وتلی ليکوال د شپې و ډوډۍ خوړلو ته دتګ پرمهال د امنيتي ځواکونو لخوا ووهل او وربړول سو.

پرحکومت ډيری نيوکه کوونکي يا په کور کي نظربند دي او ياهم ټول وخت تر نظر لاندي دي.

کله چي چين د المپيک لوبي ترلاسه کولې وعده يې کړې وه چي بشري حقونه په هيواد کې ښه کوي. خو په هانکانګ کي د امنيستي انترنشتل له نړيوالي ټولني څخه مارک اليسون وايي چې موږ ډيري نښي نښانې لرو چي د اليمپيا په درشل کي دي بشري حقونه ښه سوي وي. چين ، فعالين بند ته اچولي دي. موږ لارښودوسياستوالو ته اړتيا لرو چي د بندي سوو کسانو لکه هوييا او يانګ چونلين په خاطر ودريږي.

دچين دبشري حقونو دفعالينو لپاره وضعه ډيره خطرناکه ده. دوي ملاتړ ته اړتيا لري. دوی په بند کي اچول کيږي، سره له دې چي چين پوهيږي چي د اليمپيا د نړيوالو لوبو په خاطر نړۍ ورته ګوري.