1. Перейти к содержанию
  2. Перейти к главному меню
  3. К другим проектам DW

Мэта – патрабаваць ад уладаў прызнаць гэты факт

Генадзь Канстанцінаў30 августа 2007 г.

У траўні-чэрвені 2007 года ў Шчакатоўскім лесе пад Гомелем былі знойдзеныя парэшткі людзей. Паводле мясцовым жыхарам, час ад часу на паверхні зямлі з’яўляюцца чалавечыя косці. Афіцыйныя структуры гэтаму увагі не надаюць.

https://p.dw.com/p/BZmd
Фото: AP

Паводле словаў актывіста Віталя Рымашэўскага:

“Першымі на месца масавых катаванняў прыбылі гомельскія актывісты. Ніякіх раскопак там яшчэ на той момант не вялося. Яны знайшлі гэтае месца самастойна”.

Хутка вярнуўшыся ў Шчакатоўскі лес, актывісты ўбачылі, што там ужо вядуцца раскопкі, якія ажыццяўляў 52-гі спецыялізаваны пошукавы батальён Міністэрства абароны Беларусі. Як стала вядома, на тым месцы былі знойдзеныя парэшткі 70-ці чалавек, якія вайскоўцы запакавалі ў цалафанавыя мяшкі і перадалі на часовае захаванне ў Прыбыткоўскі сельскі савет. Паводле словаў Віталя Рымашэўскага:

“Калі яны прыехалі праз два тыдні на тое месца, там ужо вяліся раскопкі, прычым мясцовыя актывісты знайшлі там гільзы, былі ў гэтых ямах і боты. Жаўнеры ж гэтага батальёну сцвярджалі, што ні гільзаў, ні парэшткаў адзежы няма. З гэтага можна зрабіць выснову, што гэта спроба сакрыць, схаваць сталінскія злачынствы”.

Пра тое, што гэта парэшткі не ахвяраў часоў апошняй вайны, а людзей, забітых энкавэдыстамі, сведчаць і жыхары навакольных вёсак – сучаснікі тых падзеяў. Гэты запіс актывісты зрабілі ў часе наведваньня адной з такіх вёсак:

“Гэта было ў 37-м годзе. Гэта людзі, расстраляныя ў часе рэпрэсій. Гэта нашы бацькі, і на нашых бацьках пасадзілі лес і хочуць закрыць гэта ўсё”.

Аргкамітэт ушанавання памяці ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў пісьмова звяртаўся з патрабаваннямі даць яснасць у гэтай справе і да Міністэрства абароны, і да мясцовых уладаў, у тым ліку да намесніцы старшыні Гомельскага райвыканкаму Наталлі Аксёнавай, аднак ніякага адказу на свае допісы не атрымаў.

Здавацца актывісты не збіраюцца. І прычына для таго вельмі істотная – як сталася вядома, у адпаведнасці з існым планам забудовы Гомеля, на месцы расстрэлаў у Шчакатоўскім лесе мусяць з’явіцца новыя мікрараёны. Таму аргкамітэт па ўшанаванні памяці, паводле яго сябра Вячаслава Сіўчыка, паставіў перад сабою канкрэтныя мэты:

“Інфармацыя, якой мы валодаем з выканаўчых структураў, паказвае, што там пахаваныя менавіта ахвяры сталінскіх рэпрэсіяў. Таму першая мэта – патрабаваць ад уладаў прызнаць гэты факт. І другая не менш важная задача – гэта патрабаваць комплексных сістэмных раскопак па ўсім лясным масіве і абавязкова з удзелам экспертаў, якія б прэзентавалі беларускую грамадскасць, бо ў нас шмат праблемаў менавіта таму, што ўлады ўтойваюць інфармацыю, што ў прынцыпе даволі недарэчна. Бо размова ідзе аб тым, што адбывалася вельмі даўно, і гэта ўсё трэба прызнаць”.

Аргкамітэту з вуснаў мясцовых жыхароў стала таксама вядома, што на месцы цяперашняга Шчакатоўскага лесу ў 1937-м годзе энкавэдысты расстрэльвалі таксама і прывезеных жыхароў суседняй з Гомельшчынай Чарнігаўскай восбласці Украіны. З гэтай нагоды аргкамітэт ушанавання памяці ахвяраў сталінскіх рэпрэсіяў звярнуўся да прэзідэнта Украіны Віктара Юшчанкі з просьбай даць даручэнне кампетэнтным службам праверыць са свайго боку версію вывазу з Чарнігаўшчыны ў Нова-Беліцу (яшчэ адзін назоў гэтага жахлівага месца) і расстрэлу там рэпрэсаваных грамадзянаў Украіны.