Desni ekstremizam - sramota za Nemačku
15. novembar 2011.
U prvim reakcijama nakon saznanja da je jedna neonacistička teroristička grupa godinama nesmetano ubijala i pljačkala po Nemačkoj, političari u Berlinu pokazali su šokiranost i zbunjenost. Kancelarka Angela Merkel je desni ekstremizam u Nemačkoj označila kao sramotu za zemlju i najavila da će biti ispitana mogućnost zabrane delovanja desnoekstremističke stranke NPD. A ministar unutrašnjih poslova Hans-Peter Fridrih rekao je da mnogo toga govori da se „zaista suočavamo sa novom formom desnoradikalnog terorizma“.
Andrea Nales, generalna sekretarka Socijaldemokratske stranke, prebacila je državnim istražnim vlastima za zaštitu ustavnog poretka da su godinama držale zatvorene oči pred desnim radikalizmom. Drugačije to vidi ministarka pravde Sabine Lojthojser-Šarenberger. Ona odbija tvrdnju da je Služba za zaštitu ustavnog poretka zakazala u obavljanju svojih dužnosti.
Istovremeno, Verner Pacelt, politikolog na Tehničkom univerzitetu u Drezdenu, koji se bavi istraživanjem desnog ekstremizma, rekao je da bi moglo da dođe do žestokih reakcija ukoliko se pokaže da određeni agenti Službe za zaštitu ustavnog poretka nisu bili lojalni ustavnim odredbama, već da su u pozadini štitili desnoekstremističko podzemlje.
Prevencija protiv desničara zaboravljena?
Ekspert za pitanja desnog ekstremizma Bernd Vagner kaže da je do sada teroristički potencijal desno ekstremističkih grupa bio grubo zanemaren. „Tamo gde postoji grupa zajednica nacista spremnih na nasilje tamo postoji i potencijal za teroristički orijentisanu ćeliju“ objašnjava Vagner.
Opozicija nemačkoj vladi generalno prebacuje neuspeh u borbi protiv desnog ekstremizma. „Mi smo još u prethodnim godinama imali 16.000 krivičnih dela sa desnoekstremističkom pozadinom, a vlada je uprkos tome smanjila sredstva namenjena borbi protiv desnog ekstremizma za dva miliona evra“, kaže socijaldemokrata Tomas Operman. Nasuprot tome ministarka za porodicu Kristina Šreder smatra da je postojeći državni program za prevenciju protiv desnog ekstremizma dovoljan i da odgovara potrebama.
Novi pozivi za zabranu NPD-a
Zbog svega toga sada je ponovo sve više glasova za zabranu desnoekstremističke stranke NPD. Ta stranka važi za, u političkom smislu, produženu ruku desnoradikalne scene u Nemačkoj. „Zabraniti NPD nije jednostavno, ali to je izazov koji nemačka politika mora da prihvati“, rekao je predsednik Centralnog saveta Jevreja, Diter Grauman.
Godine 2001. politička većina u nemačkom parlamentu već je jednom pokrenula postupak zabrane NPD-a. Međutim postupak je obustavljen nakon što je Ustavni sud izrazio sumnju u kvalitet dokaza o navodnom antiustavnom delovanju NPD-a. Problem je bio u tome što su većinu tih dokaza pribavili agenti-doušnici Službe za zaštitu ustava angažovani u redovima te desnoradikalne stranke.
Autori: Rihard Fuhs / Zorica Ilić
Odgovorni urednik: Ivan Đerković