Evropska komisija o zločinima totalitarnih režima

Evropska komisija je ove nedelje saslušala istoričare nacionalnih instituta pamćenja naroda i studija totalitarnih režima iz Češke, Slovačke, Rumunije, Poljske, Litvanije, Letonije i Estonije ali i naučnike iz Rusije.

"Glavni cilj bila je deklaracija koja bi podržala otkrivanje zločina komunizma. Tamo su bili i predstavnici zapadnoevropskih univerziteta. Raspravljali smo i o tome da pojam totalitarnog režima ne može da se svede samo na nacizam", kazao je za današnje "Lidove novini" Pavel Žaček, direktor češkog Instituta za studije totaliranih režima.

Zaboravljaju se zločini i pretnje komunizma

Istoričari iz "stare" Evrope govorili su u toj raspravi pre svega o zločinima nacizma, dok u "novoj" Evropi preovlađuje mišljenje da Zapad nipodaštava zločine i pretnju koju je predstavljao komunizam.

"Razmišljamo i o osnivanju evropskog muzeja totalitarnih režima", kazao je Žaček i dodao da je sada najvažnije da se iz Evropske komisije čuje glas da totalitarni režimi nisu bili samo prošlost Istočne Evrope već i Francuske, Grčke i naravno Nemačke, odnosno mnogih zemalja koje su danas demokratske.

Evropska komisija je posle te rasprave odlučila da se za sada kao prvi korak formira sveevropski institut za studije komunizma.

Zločini totalitarnih režima

Zločini počinjeni u režiji totalitarnih režima – bili su tema zajedničke analize koju su u sredu (09.04.) organizovali slovenačko predsjedništvo Evropske unije i Evropska komisija.

U radu konferencije su osim zvaničnika EU, učestvovali i nezavisni eksperti, predstavnici članica Unije, članovi Evropskog parlamenta, predstavnici nacionalnih instituta i nevladinih organizacija koji se bave pitanjima zločina.

Dominirala su četiri glavna pitanja: kako unaprijediti saznanja o zločinima totalitarnih režima; kako poboljšati informisanost i svijest javnosti o takvim zločinima; koje lekcije bi trebalo posebno naučiti iz prošlosti; te kako ponovo oživjeti proces pomirenja i suživota.

Rasprava uoči javne debate posvećene zločinima totalitarnih režima

Rasprava je organizovana uoči javne evropske debate koju su ministri EU za pravosuđe i unutrašnje poslove zakazali za 19. ovog mjeseca, a posvećenu zločinu genocida, zločinu protiv čovječnosti i zločinima u režiji totalitarnih režima koji se pred licem javnosti najčešće skrivaju, opovrgavaju, iskrivljuju ili trivijaliziraju.

Na temelju ove i serije debata koje slijede, Evropska komisija će Savjetu ministara pripremiti poseban izvještaj sa prijedlogom mjera o ovom, kako se navodi, kompleksnom i osjetljivom pitanju. ”Svaka od članica Unije ima različite načine upravljanja svojom istorijskom memorijom, te bi svaka morala pronaći i vlastiti put u rješavanju ovog složenog pitanja”, navodi se u saopštenju slovenačkog predsjedništva i zaključuje da su ovlašćenja EU i njenih zajedničkih institucija u ovoj oblasti ograničena.