Homoseksualnost_i u Nemačkoj

"Ja sam gej i dobro je što je tako!" Ova rečenica je, barem u Nemačkoj, u međuvremenu poznata skoro kao ona Kennedijeva "Ich bin ein Berliner". Klaus Voverajt je 2001. javno reako da je homoseskusalac i ubrzo nakon toga postao gradonačelnik svog rodnog grada. Da li je to dokaz da je Berlin otvoren, tolerantan grad, gde svako može da živi u svom fazonu? Možda.U svakom slučaju, posle gej gradonačelnika Berlina, brzo je usledio gej ministar inostranih poslova Gido Vestervele - važna prekretnica na dugom putu emancipacije homoseksualnih ljudi u Nemačkoj. A put ka ovoj otovorensoti i toleranciji je mnogo duži i teži nego što se misli. Sve je počelo u 19. veku. To sada može da se vidi na izložbi pod naslovom „Homoseksualnost_i“ u Nemačkom Istorijskom muzeju i Gej Muzeju Berlina. To je prva velika izložba u Nemačkoj, koja je u potpunosti posvećena gej i lezbejskim pokretima za građanska prava.

Paragraf §175 – na snazi od 1872. do 1994.

Istorija homoseksualnosti u Nemačkoj počinje u Nemačkom carstvu, sa uvođenjem člana §175 koji je seksualni čin između muškaraca smatrao kažnjivim delom. Taj zakon poznat kao „zakon o sodomiji“, postojao je u različitim oblicima, od 1872. do 1994! Ironija istorije: "Upravo je kriminalizacija podstakla formiranje otpora", kaže kustos izložbe, Birgit Bosold. Formirala se neka vrsta pokreta za građanska prava u Berlinu, ljudi koji su otvoreno priznali svoju homoseksualnost i protestovali protiv paragrafa. Nemački psihijatri su krenuli da dokazuju da homoseksualci nisu preverzni kriminalci, već da je seksualna sklonost urođena. Seksolog Magnus Hiršfeld se smatra pionirom u borbi za prava homoseksualaca. On je 1897. godine osnovao "Naučni humanitarni komitet Berlina", putem kojeg se otvoreno borio protiv diskriminatornih zakona carstva.U nedavno objavljenoj knjizi "Drugi Berlin" autor Robert Biči piše da je čak i nemački izraz za homoseksualca "švul", nastao u Berlinu. Ta reč potiče od reči švil koja znači sparno i ima veze sa "toplom braćom". U nemačkom kolokvijalnom jeziku 19. veka tako su nazivani muškaraci koje seksualno privlače muškarci. Iako je to prvobitno bio pogrdan izraz, koji je koristila policija, kasnije su ga kao svoj prihvatili i homoseksualci.

I izraz "homoseksualnost" je nemački izum. Prvi put se pojavljuje 1868. u pamfletu protiv pruskog „zakona o sodomiji“. To je jedan od ključnih dokumenata na izložbi u nemačkom istorijskom muzeju. Jer, taj izraz sastavljen od latinskog i grčkog, preuzeli su mnogi jezici za označavanje istopolne erotske ljubavi.

Nakon što je početkom 20. veka, čak i sam car Vilhelm II bio umešan u jedan seksualni skandal, u kojem se ispostavilo da su neki od najbližih savetnika i prijatelja cara homoseksualci ili biseksualaci, grad je konačno kao počeo da važi za evropski centar za homoseksualne muškarce. Berlin 20-ih i 30-ih godina prošlog veka je legendaran. Uprkos postojanju paragrafa §175 u Berlinu je osnovana gej-lezbejska scena sa brojnim barovima, klubovima, pozorištima i časopisima u kojima su bili i oglasi za traženje partnera, a čija je ciljna grupa bila LGBT populacija, i to otvoreno. „Berlin je u tom trenutku svakako bio jedan od najliberalnijih gradova na svetu", kaže Birgit Bosold iz Gej muzeja.

Uništavanje liberalne kulture: nacizam i roze trougao

Nacisti su ovu kulturu tolerancije grubo okončali. Zakoni su pooštreni, gej muškarci često hapšeni i deportovani u koncentracione logore. Ukupno 50.000 ljudi je za vreme nacizma osuđeno na osnovu paragrafa §175. U okviru Izložbe u nemačkom Istorijskom muzeju, jedna prostorija je obojena roze - baš kao i trougo kojim su nacisti označavali gej muškarace u koncentracionim logorima. To je spomen soba za muškarce i žene koje su nacisti proganjali zbog njihove seksualnosti.

"Ova prostorija pokušava jasno da pokaže da nije bilo strašno samo to što su nacisti porganjali homoseksuaalce, već i to što se diskriminacija nastavila i nakon rata." Čak i 50-ih i 60-ih godina, gej muškarci su bili hapšeni na osnovu dojava njihovih suseda policiji. Tek su 70-te donele promene.

Berlin možda zaista ponovo ima međunarodnu reputaciju kao jedinstveni centar subkulture, ali: "Domovina gej revolucije zaostaje", kaže kustis izložbe. Zloglasna paragraf o homoseksualnosti je u Saveznoj Republici Nemačkoj ukinut tek 1994. godine. DDR je bio bar malo brži i 1968. godine ga je u velikoj meri ublažio i 1988. godine konačno ukinuo. Od 2001. godine u Nemačkoj postoji zakon o registrovanom partnerstvu. "Gej brak", sa pravom na usvajanje dece, nije dozovljen.