Hrvati otkrivaju staru ljubav - Nemačku

Pristojan stan u dobroj četvrti Majnca. Prijateljski odnosi sa susedima, dobrotvorni angažman, dobar posao i povremeni odlasci u Italiju. Dr. Sanja Ramljak živi tipičnim životom pripadnika nemačke srednje klase i nema velikih ekonomskih briga. Da li je zažalila što je pre devet godina napustila Hrvatsku? Verovatno ne.

Ona pripada grupi visokoobrazovanih hrvatskih stručnjaka, koji su svoju sreću odlučili da potraže u inostranstvu. Nakon završenih studija biologije na zagrebačkom Prirodno-matematičkom fakultetu, magistrirala je, potom godinu i po učestvovala na jednom istraživanju u Nemačkoj, da bi se vratila u Zagreb gde joj je na jednom naučnom institutu bilo obećano stalno radno mesto. Međutim, ni nakon godinu i po honorarnog angažmana: "Ništa posao, ništa novac", priča Sanja Ramljak. I onda se bacila u potragu za prilikama u inostranstvu. Prvi izbor bila je Engleska, ali preko kontakata koje je stekla u naučnim krugovima, ponuda je stigla iz Nemačke. Dobila je priliku da uradi doktorat na Univerzitetu u Getingenu. Poslednjih devet godina živi i radi u Nemačkoj, a od 2010. ima stalan posao u jednoj privatnoj firmi, na Institutu za kliničko istraživanje i razvoj u Majncu.

Priča ove naučnice srećno se razvila, međutim put do stalnog radnog mesta i ekonomske sigurnosti u Nemačkoj nije, čak ni za visoko obrazovane stručnjake u zanimanjima koja se traže, baš potpuno lagodan niti bezbrižan. Bilo je puno potpisivanja kratkoročnih ugovora, redovnih poseta Uredu za strance i produljivanja viza te neizvesnosti hoće li za sledeći projekt, pa tako i novi ugovor, biti novca. Ali nesigurnost za budućnost i kratkoročni ugovori nisu sudbina samo stranaca u Nemačkoj. Pod takvim uslovima rade i Nemci.

Traži se visokokvalificirana radna snaga ali....

U Nemačkoj godinama pokušavaju da reši problem nedostatka visokokvalifikovane radne snage u pojedinim zanimanjima, ali uslovi koje zemlja nudi, nisu do sada previše privlačili stručnjake spolja. I pre nego što je ovog leta uvedena tzv. Plava karta, koja znatno olakšava dolazak visokoobrazovanih građana zemalja koje nisu članice EU, političari su pokušali da reši problem.

Crveno-zelena vlada bivšeg premijera Gerharda Šredera 2000. godine uvođenjem tzv. Zelene karte pokušala je u zemlju da dovede veći broj informatičara. U okviru programa "Hitni program za pokrivanje potreba za stručnjacima u informatičkoj branši" između 2000. i 2004. u Nemačku je doveden 17.931 stručnjak spolja. Iz Hrvatske ih je u prve dve godine tada bilo stiglo 176.

Ali glad nemačkog tržišta za stručnjacima ni izbliza nije bila utoljena. Svejedno, prilično restriktivne useljeničke zakone, koji zemlju štite od nekontrolirane najezde doseljenika, Nemačka ipak, sve do ovog leta s Plavom kartom, nije značajno menjala. Poslednjih godina pokušavala je da privuče radnike iz krizom pogođenih zemalja EU sa juga Evrope. Nemački ured za posredovanje radnika iz inostranstva (ZAV) saopštio je na primer da je u prvih devet meseci ove godine nemačkim firmama pomogao da pronađu 569 novih radnika, pre svega iz zemalja EU. ZAV tvrdi da posebno dobra iskustva ima sa Španijom, odakle u Nemačku prvenstveno dolaze inženjeri. U Grčkoj i Portugalu ZAV se koncentrisao na pronalaženje lekara i njegovatelja u staračkim domovima. Isti ured navodi i da u Nemačkoj, zavisno od regiona, više slobodnih radnih mesta nego kandidata ima i u hotelijerstvu i gastronomiji.

I deset država koje su u EU ušle 2004. dobar su izvor radne snage. Otkako je 2011. u Nemačkoj ukinuta zabrana rada koja je važila za radnike iz osam zemalja sa te liste, beleži se stalni porast broja njihovih radnika u Nemačkoj. Ukupno se iz tih zemalja u prvoj godini nakon ukidanja zabrane, u Nemačku doselilo 89.000 ljudi. Većina ih je iz Poljske i Mađarske. Ali ipak se nije dogodilo masovno preseljavanje sa Istoka u Nemačku, čega su Nemci najviše pribojavali.

Hrvati treći po redu

Ali, ni zemlje sa juga ili istoka EU nisu dovoljan izvor radne snage. A tu su svoju šansu videli i Hrvati. Prema podacima Nemačkog Saveznog ureda za migracije i izbeglice (BAMF), 2011. je u Nemačkoj dozvolu za rad dobilo 3.778 građana koji su došli iz Hrvatske. 2009. se u Nemačkoj zaposlilo 1.849 Hrvata, a 2010. njih 2.008. Oni su, navode u BAMF, u pomenutom razdoblju bili treća po veličini grupa doseljenika van EU, koji su u Nemačkoj dobili dozvolu za rad. Ispred njih su bili građani Indije (4.720 osoba) i SAD (3.838 osoba). Iako nisu objavljeni tačni podaci o stručnoj spremi ovih radnika, nemačke službe navode da je visok postotak njih visokokvalifikovan, odnosno da su završili studije.

Istraživanja koja su sprovele stručne službe pokazala su da više od 45 odsto ovih "migranata" planira u Nemačkoj da ostane duže vremena (više od 10 godina). Pri tome građani razvijenih zemalja poput SAD, Japana ili Kanade nameravaju da ostanu u Nemačkoj puno kraće nego građani pristigli iz Rusije, evropskih zemalja koje nisu u EU, kao i azijskih ili afričkih zemalja.

Ništa manje važan podatak je da na osnovu posebnog člana Zakona o useljavanju, stranom građaninu koji je tek došao u Nemačku može se odmah dodeliti stalna dozvola boravka, što uključuje i stalno radno mesto i gotovo potpunu ekonomsku sigurnost. Ovaj član odnosi se pre svega na naučnike sa posebnim stručnim znanjem ili na vodećim funkcijama. Prošle godine jr, hrvatskih građana koji su u Nemačkoj dobili ovakvu dozvolu bilo - četiri.

Autor: Snežana Kobešćak
Odg. urednik: Jakov Leon