Strah od „Harija Potera“ i slobode
Na početku priznajem da sam katolik, da nedeljom rado idem u crkvu, da je za mene vera važan izvor duhovnosti. Vera je nešto lično, vrlo intimno, individualno, ali po svojoj naravi i društveno i čovekoljubivo. Nešto što mi daje orijentaciju i snagu. I nešto što vodi ispravnom odnosu prema samom sebi, drugim ljudima i životnoj sredini.
U vreme detinjstva i mladosti u komunističkoj Poljskoj otkrio sam veru preko katoličke crkve koja je bila simbol slobode. Da, tadašnja Crkva je mojoj generaciji davala prostor za ostvarenje i raspravu, koja drugde nije bila moguća u javnosti koju je kontrolisao totalitarni režim.
Katolička crkva pod vođstvom poljskog pape Jovana Pavla Drugog znatno je doprinela rušenju komunizma i ponovnom uspostavljanju državnog suvereniteta i demokratije u Poljskoj. Za to je Crkva nakon promena nagrađena brojnim privilegijama. Njen politički uticaj je narastao.
Pobeda nacionalno-konzervativnog tabora pod vođstvom Jaroslava Kačinjskog ne bi bila moguća bez podrške brojnih biskupa i sveštenika. Tragično je što se politički savez Crkve s jednom političkom strankom neće dobro završiti za Crkvu. Prekid te koalicije zahtevaju i s najviših mesta u Vatikanu. Ali, izgleda da je većina poljskih biskupa gluva na te zahteve.
Problem se krije dublje. Katolička crkva u Poljskoj se boji slobode. Ona se zabarikadirala na poznatom terenu nacionalnog. Reaguje uvežbanim refleksima. Svaka kritika se odbacuje kao napad zla. Krakovski nadbiskup Marek Jedraževski kaže recimo da je pojam „pedofilija u Crkvi“ ideološki konstrukt koji je smišljen da se nanese šteta crkvenoj hijerarhiji.
Mediji traže „nultu toleranciju“ prema seksualnom nasilju od strane sveštenika, a nadbiskup u tome vidi nešto totalitarno jer, kaže, posebno nacisti i komunisti nisu pokazivali samilost. Paradoksalno je pri tom da je pojam „nulte tolerancije“ lansirao papa Franja i da on to zahteva.
Ne čudi zato da deo Katoličke crkve u Poljskoj saveznike u borbi protiv spoljnog zla nalazi i u ekstremnoj desnici. To su pokazale i slike nacionalista koji su prošlog vikenda s bakljama marširali oko samostana u najpoznatijem poljskom mestu za hodočasnike Čenstohovi i tamo priredili rituale prijema novih članova (naslovna fotografija).
I spaljivanje navodno bezbožničkih knjiga – između ostalih i „Harija Potera“ – u jednoj župi u Gdanjsku izaziva najstrašnije asocijacije.
To nije Crkva koju sam ja poznavao. I ona će za to skupo platiti. Slično kao u Irskoj i Španiji. Verovatno tek kad i u Poljskoj crkve ostanu prazne, doći će do novog početka. Do tada predstoji još dug i bolan put.