Uskrs u Špionici – „Bosni u malom“
5. maj 2013.
„Ovo ti je čisti miks, centar sela totalno izmješan", govore mladi stanovnici Špionice, sela koje pripada opštini Srebrenik i predstavlja pravu sliku multietničke BiH. Pred Crkvom uznesenja presvete Bogorodice okupljaju se pravoslavni vernici. Oni iz okolnih sela parkiraju automobile tik uz kuću mladog pravoslavnog sveštenika, jereja Dragana Pavlovića a meštani dolaze pešice. Vaskrs je i bogosluženje treba da počne.
„U Špionici se redovno obavlja Bogosluženje nedjeljom i praznicima, prisustvo vjernika je na visokom nivou, s obzirom na njihov broj. Masovnije okupljanje je kada obilježavamo Crkveno slavu. 28. avgusta“ – govori jerej i dodaje da je današnji dan najradosniji hrišćanski praznik kada je Hristos Gospod vaskrsao iz mrtvih i darovao život večni.
Dok vernici pale sveće, razmenjuju „šarena jaja“, koja, prema rečima jereja Pavlovića simbolizuju obnovljenu prirodu i život, vode se razgvori o životu, poslu, deci, setvi, prazniku...
Jovo Jović je crkvenjak i brine o crkvi. „Ljudi se čude kako je ovdje sloga među narodima, posjećivanja, čak i u najtežim ratnim trenucima“, kaže on.
Cvijetin Rikanović živi u Austriji i u Špionici boravi za uskršnji praznik. „U ratu smo u Austriji gledali video-kasete proslave pravoslavnih praznika u Špionici. Ljudi iz drugih djelova BiH nisu mogli vjerovati da je to moguće, govorili su da je to montaža, takva sloga među narodima u ratnom vihoru“.
Braća se nisu pazila kao narodi u Špionoci
Marko Lakić nije bio u crkvi. Ipak, hvali mladog sveštenika i šaljivo prepričava kako ga jerej kritikuje zašto ga nema među vernicima: „A nema ni tebe oče u motelu gdje ja sjedim“, odgovara Lakić šaljivo.
„Braća se nisu bolje pazila kao što su to Bošnjaci, Srbi i Hrvati u Špionici. Tako je bilo i za vrijeme rata, ali neki su se prepali i odselili u Australiju, Kanadu, Njemačku, Švicarsku. Ima ih i po Brčkom, Bijeljini, Srbiji“, priča ovaj veseli obrtnik.
Ipak, veliki broj pravoslavaca se odselio. Crkva i kuće nisu dirane, ali neke su prodane. Nema tačnih podataka koliko je stanovnika imala ova mesna zajednica do izbijanja rata, ali prema rečima vlasnika Radija „Studio D“ Agana Djedovića u Špionici je živelo oko 1500 Srba. Većinom su radili u Austriji, Nemačkoj i Sloveniji, ali i u srebreničkim i tuzlanskim preduzećima. Danas, prema crkvenim podacima u Špionici živi 190 meštana srpske nacionalnosti, većinom su to stariji ljudi.
Na konstataciju da u selu pred nekoliko kuća stoje istaknuti natpisi „kuća na prodaju“, Novak Miladinović odgovara da bi i on prodao svoju kada bi mu neko ponudio dobru cenu. Kćerke su mu udate, dve u Srebreniku i jedna u Gacku, a on je kupio stan u Novom Sadu.
Kuće koje su Srbi prodali kupovale su najčešće izbeglice iz Podrinja, Bošnjaci. Uglavnom se prodaju one u centru sela, dok za brdske predele nema zainteresovanih. Takođe, na ceni su parcele od 1000 kvadratnih metara gde se podižu nove kuće. Svi se slažu da prilikom prodaje ne preovladavaju nacionalni nego ekonomski motivi. Iako je rat ostavio trag i promenio nacionalnu strukturu, duh zajedništva, sloge, i tolerancije i te kako je prisutan. I svi s ponosom ističu kako je njihova Špionica „Bosna u malom“.
Bogosluženje završava, čestita se praznik, sledi druženje, oblilazak prijatelja, a sveštenik Dragan Pavlović želi da svim pravoslavcima koji ovo budu čitali čestita vaskrs sa „Hristos vaskrse – vaistinu vaskrse“.
Autor: Mirsad Čamdžić
Odg. urednica: Ivana Ivanović