Çin AB ülkelerini ikiye böldü

Çin’de demokrasi hareketinin kanlı şekilde bastırılmasının üzerinden yaklaşık 16 yıl önce Avrupa Birliği’nin uygulamaya başladığı silah ambargosu kaldırılacak mı? Bu konu, uzun süredir uluslararası kamuoyunun gündeminde. Ambargonun artık sona armesine Berlin ve Paris sıcak bakıyor; Washington ve Tokyo ise karşı çıkıyor.

Almanya Başbakanı Gerhard Schröder bugün Federal Meclis’te yaptığı konuşmada ambargonun kaldırılmasını savunurken, Avrupa Parlamentosu ambargonun devam etmesi gerektiği yönünde karar aldı. Çin’de insan haklar ihlallerinin devam ettiği, demokratik adımların henüz yeterince mesafe kaydedemediği ileri sürülüyor.

Schröder ambargonun kaldırılmasından yana

Almanya Başbakanı Gerhard Schröder bugün Federal Meclis’te yaptığı konuşmada, Çin Halk Cumhuriyeti’ne 1989 yılından beri uygulanan silah ambargosunun kaldırılması gerektiğini savunarak “Ambargonun kaldırılması, Çin’e silah satışını artırmayı amaçlamıyor. Bunu tekrar vurgulamak isterim. Bu, Çin siyasetimizin bir parçasıdır ve tavrımızı korumakta ısrarlıyız“ diye konuştu. Almanya Başbakanı Schröder, Almanya’nın Çin’e silah satabilecek konumda olmadığını da kaydederek şunları söyledi:

“Sorun, Almanya ve Avrupa Birliği olarak Çin ile orta ve uzun vadede nasıl bir ilişki kurmak istediğimiz noktasında düğümleniyor. Çin gibi önemli ve büyük bir ülkenin barışçı ve demokratik bir ortama sahip olmasını biz de desteklemeliyiz. Hızla gelişen Çin’in uluslararası anlamda işbirlikçi bir yapıya kavuşabilmesi için gayret gösterilmelidir. Silah ambargosu konusuna da biz bu bakış açısıyla yaklaşıyoruz.“

AB’de görüş ayrılıkları

Avrupa Birliği bünyesinde Çin’e yönelik ambargonun kaldırılması fikrine Paris de destek veriyor. Almanya ve Fransa, geçtiğimiz yılın sonunda yapılan Avrupa Birliği zirvesinde, ambargonun 2005 haziran ayı sonuna kadar kaldırılması üzerinde prensipte anlaştılar. Ancak dönem başkanlığını yürüten Lüksemburg, kararı uygulamaya dökme yönünde adım atmadı.

Temmuz ayında Avrupa Birliği dönem başkanlığını devralacak İngiltere’nin de bundan kaçınacağı belirtiliyor. Londra’nın tutumunda, Amerika Birleşik Devletleri’nin bu konudaki katı tutumunun da etkili olması bekleniyor. Washington, Çin’e silah ambargosunun kaldırılması halinde Avrupa Birliği’ne yaptırım uygulayabileceğini duyurdu. İngiltere’nin tutumunu birlik üyesi pek çok ülkenin de paylaştığı belirtiliyor.

AP’de amborgonun devamı kararı

Avrupa Parlamentosu, Çin’e silah amborgosunun kaldırılmasına karşı yoğun itirazların ifade edildiği bir başka kurum. Parlamento, birlik ve Çin arasında ticari ilişkilerin gelişmiş olmasına karşın, bunun insan hakları ve demokrasiye etkisinin olmadığını kaydetti ve ambargonun kaldırılması yönündeki önergeyi reddetti. Avrupa Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Elmar Brok, Çin’e silah ambargosunun kaldırılmasına karşı parlamento çatısı altında gelişen muhalefeti şu sözlerle ifade etti:

“İnsan hakları ihlalleri devam ettiği ve askeri müdahaleleri meşru kılan yasalar yapıldığı sürece, Çin’e yönelik silah ambargosunun devam etmesi gerektiği görüşü, Avrupa Parlamentosu’nda partiler üstü bir tavır olarak geniş kabul görmektedir.“