1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Ünlü filozof Feuerbach 200 yaşında

Nihat Halıcı28 Temmuz 2004

Fikirler vardır, tarihin akışına yön verir. İnsanlığın kaderi, bazen bir kitabın, bir eserin etkisiyle farklı mecralara yönelmiştir. Bundan tam 200 yıl önce, Almanya’nın Landshut kentinde dünyaya gelen Ludwig Andreas Feuerbach da kaleme aldığı eserlerle dünya tarihine etki yapacak, milyonlarca insanı beraberinde sürükleyecek gelişmelerin zeminini hazırladı. Feuerbach’ın hayatı ve dünyada bıraktığı ize ilişkin Nihat Halıcı'nın derlemesi...

https://p.dw.com/p/AaiP
Feuerbach, Keller, Wagner, Buber ve Löwith gibi aydınları da etkiledi.
Feuerbach, Keller, Wagner, Buber ve Löwith gibi aydınları da etkiledi.Fotoğraf: dpa

Ludwig Feuerbach’ın babası Paul Johann Anselm von Feuerbach, bir hukukçuydu. Baba Feuerbach, Alman dilinde ilk çağdaş ceza yasası kitabını hazırlamıştır. Ağabeyler Anselm ve Karl da öğrenci hareketinin içinde aktif yer alan kişilerdi. Ludwig Feuerbach, yetişip büyüdüğü döneme kıyasla ilerici sayılabilecek bu çevreye rağmen, din eğitimi almayı seçti. Heidelberg’de teoloji okudu, babasının karşı çıkmasına rağmen Berlin’de Hegel’in derslerini izlemeye başladı. Bu arada anne-babası ayrılık kararı alan genç Feuerbach, kararın ardından ikisi arasında uzun yıllar sürecek arabuluculuk rolü üstlendi.

Feuerbach'a polis soruşturması

1830 yılında okuyucuyla buluşan, ”Ölüm ve Ölümsüzlük Üzerine Düşünceler” kitabıyla şimşekleri üzerine çekti. Kitaba adını yazdırmamasına rağmen, polis soruşturması Ludwig Feuerbach’ı açığa çıkardı. Eseri yasaklandı, filozofun akademik hayatı ise noktalandı. Ludwig Feuerbach, 1837 yılında Bertha Loew ile hayatını birleştirdi. Ludwig’in Bertha ile evliliği hayatının sonuna kadar sürecek, bu evlilikten Eleonore adını verecekleri bir kız çocuğu dünyaya geldi.

Ludwig Feuerbach, üniversitelerde ders verme imkanının elinden alınması üzerine, ailesiyle birlikte Nürnberg yakınlarındaki Rechenberg’e yerleşti. Feuerbach’ın en önemli eserleri, burada yazarın kaleminden çıktı. Ludwig Feuerbach, 1860 yılına kadar rahat bir hayat sürdü. Ancak bu tarihte, bütün tasarruflarını yatırdıkları porselen fabrikası iflas edince, ancak dostlarının ve yakın çevresinin yardımıyla temel ihtiyaçlarını karşılayabilir duruma düştü.

En önemli eseri 'Hristiyanlığın Özü'

Ludwig Feuerbach’ın en önemli eseri, 1839’da, ”Hristiyanlığın Özü” başlığıyla yayınlanan kitaptır. Ortaçağdan kalan skolastik düşünce anlayışını hedef tahtasına yerleştiren Feuerbach, dini, ”insanlığın çocukluk rüyası” olarak tanımlamıştır. Ludwig Feuerbach’ın eserleri, döneminin aydınlarını derin şekilde etkilemiştir. Gottfried Keller’den Richard Wagner’e, Martin Buber’den Karl Löwith’e, Almanya’ya aydınlanma çağını gecikmiş olarak yaşatanlar, onun yazılarını pusula edinmişlerdir. 20. yüzyıla damgasını vuran komünizm ideolojisinin fikir babası Karl Marx, Feuerbach’ın pek çok tezini düşünce sistemine adapte etmiştir.