Şeffaflık Örgütü yolsuzluk listesini açıkladı

1995 yılından bu yana dünya çapında siyaset ve ekonomideki yolsuzluklarla mücadele eden Uluslararası Şeffaflık Örgütü 2006 yılı rüşvet endeksini açıkladı. Dünyanın önde gelen 30 ihracatçı ülkesinden oluşan endekste o ülkeye bağlı şirketlerin rüşvet verme eğilimleri ortaya konuyor. Örgüt, listede çok sayıda çokuluslu şirketin de bulunduğuna da dikkat çekiyor.

Endekste rüşvet açısından en temiz ülke İsviçre. İsviçre ile birlikte ilk beşi İsveç, Avustralya, Avusturya ve Kanada paylaşıyor. Almanya yedinci sırada yer alıyor. Türkiye ise 30 ülke arasında en çok rüşvet verenlerden biri. 27’nci sıradaki Türkiye’yi Rusya, Çin ve Hindistan izliyor. Dünya çapında sekiz bin işadamı ile yapılan anketlerde AB ülkelerinden İtalya ve Fransa merkezli şirketlerin özellikle Afrika ülkelerindeki inşaat ve altyapı projelerinde rüşvet kara listesinde yer aldıkları dikkat çekiyor.

“Rüşvet iş dünyasının bir parçası“

Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Kanadalı yüksekokul öğretmeni Huguette Labelle, rüşvet endeksiyle ilgili şunları söylüyor: “Dünyanın önde gelen ihracatçı ülkelerinden şirketler hala yurtdışında rüşvet verme eğiliminde. Açıkça söylüyoruz: Rüşvet günümüzde iş dünyasının önemli bir parçası.“

Uluslararası Şeffaflık Örgütü için de çalışan Fransız işadamı Philippe Montigny de dürüst girişimcilerin de sipariş alabilmek için bazen rüşvet vermek zorunda kaldıklarını belirterek şunları söylüyor: “İşadamı olarak yolsuzluk riskinin ne olduğunu görmek istiyorsanız, rakiplerinizin rüşvet ödemeye hazır olup olmadığını bilmek zorundasınız. Hintli ya da Çinli üreticilerin çok güçlü olduğu bir piyasaya giriyorsanız, iyi bir ürünü iyi bir fiyata sunsanız da muhtemelen fazla bir şansınız olmayacaktır.”

Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Huguette Labelle, ihracatçı ülkelerin hükümetlerine, yolsuzluklara karşı daha sert önlem almaları çağrısında bulunuyor. İhracatçı ülkelerin çoğunda ise şirketlere yurtdışında rüşvet vermek yasak.

Yolsuzluk yoksulluğa neden oluyor

Yolsuzluk ürünlerin daha pahalıya mal olmasına yol açıyor ve yerel piyasaları deforme ediyor. Tahminlere göre Afrika’da ekonomik faaliyetlerin dörtte biri karanlık yolsuzluk kanalları üzerinden dönüyor. Hem hükümet yetkilileri hem de işadamları rüşvet alıyor. Özellikle fakir ülkelerde rüşvet, zorunlu bir ek gelir kaynağı olarak görülüyor.

Çin, Hindistan ve Batı Avrupa ülkelerinden şirketlerin piyasadaki kıran kırana rekabet anlayışları Meksika gibi gelişmekte olan ülkeler için büyük bir sorun oluşturuyor. Uluslararası Şeffaflık Örgütü Meksika bölümü yöneticisi siyaset bilimci Eduardo Bohorquez, yüksek rüşvet meblağlarına ayak uyduramadıkları ya da ayak uydurmak istemedikleri için Meksikalı şirketlerin uluslararası piyasalarda sipariş şansının kalmadığını vurguluyor.

Bohorquez, “Bu, Meksika gibi bir ülke için bir paradoks. Biz uluslararası ticaret kurallarını zorlanarak da olsa tamı tamına uyguluyoruz ama aynı zamanda kuralları koyan ülkelerin adil olmayan rekabetine maruz kalıyoruz” diyor.

Yolsuzlukla mücadele çağrısı

Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Çin, Hindistan ve Rusya’nın uluslararası yolsuzlukla mücadele konvansiyonunu imzalayarak yürürlüğe sokmasını talep ediyor ve listedeki tüm ülkelere yolsuzluk vakalarını hukuki olarak daha yakından takip etmesi çağrısında bulunuyor. Örgüt, yolsuzlukla mücadelenin Dünya Ticaret Örgütü’ne üyelik koşullarından biri haline gelmesini de istiyor. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün kısa süre sonra açıklanacak olan yıllık raporunda da en çok rüşvet alınan ülkeler listelenecek.