1 Kasım’da rekor beklentisi

7 Haziran seçimlerine yüzde 86,4'lük katılımın sağlandığı Türkiye'de, 1 Kasım seçimlerinde ise Cumhuriyet tarihinin rekor katılımlarından birinin ortaya çıkması bekleniyor. Hem iktidarından muhalefetine tüm siyasi partilerin seçmenlerine mutlaka oy kullanmaları yönünde çağrıda bulunmaları hem de Oy ve Ötesi gibi sivil toplum örgütlerinin seçime katılım ve sandık güvenliği konusundaki faaliyetleri, 1 Kasım’da halkın yüzde 90'ları aşabilecek oranlarda sandığa gidebileceğini ortaya koyuyor. Yurtdışında oy kullananların da 7 Haziran’a göre yüzde 22,5 artması da bu görüşü destekliyor.

1 Kasım seçimleri için yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları 54 ülkede kurulan sandıklarda oy kullandı. Kullanılan yaklaşık 1 milyon 250 bin oy, çuvallarla Ankara’ya getirildi. Yurtdışı oyların sayımına, 1 Kasım günü saat 17.00 itibariyle başlanacak. Türkiye toplumu, seçimlerde en yüksek katılımı 12 Eylül darbesi sonrasındaki ilk genel seçimin yapıldığı 1983’te yüzde 92,3 ve 1987 genel seçimlerinde yüzde 93,3 oranlarıyla sağlamıştı. 1 Kasım’da da buna benzer bir tablo çıkması halinde, Cumhuriyet tarihinde üçüncü kez genel seçimlerde yüzde 90 katılım oranı aşılmış olacak.

'Seçmen sessiz ama kararlı'

Seçim döneminde en çok konuşulan STK’lardan biri olan Oy ve Ötesi, 1 Kasım seçimlerini 60 bin gözlemci ile izleyecek. DW Türkçe’ye konuşan bir dernek yetkilisi, kendilerine başvuran insan sayısının her geçen gür arttığına vurgu yapıyor. 7 Haziran'dan farklı olarak seçim atmosferinin ‘daha sessiz ve tedirgin' olduğuna dikkat çeken yetkili, “Ama bizim gönüllülerimiz seçimlere gönüllü gözlemci olarak katılmak konusunda kararlılar. Seçime katılımla ilgili motivasyonları devam ediyor. Bu da herkese ilham veriyor” diye konuşuyor. Halkın sandık başına gitmesini kolaylaştırmak için ilginç yöntemler de dikkat çekiyor. Örneğin, Haziran 2014'ten beri Türkiye'de faaliyette olan dünyaca ünlü yolculuk paylaşım servisi Uber, 1 Kasım seçimlerinde engelli ve yaşlılar için sandıklara ücretsiz ulaşım sağlayacak. Uber bu hizmeti 7 Haziran seçimlerinde de vermiş ve 2 bin 400’ü aşkın kişiyi sandıklarına ücretsiz olarak ulaştırmıştı. 7 Haziran’da yapılan genel seçimde 2 bin 400’ü aşkın kişiyi sandıklara ücretsiz ulaştıran Uber’in Türkiye Genel Müdürü Neyran Bahadırlı, seçim gününde hızlı ve güvenli ulaşım sağlamayı hedeflediklerini belirtiyor.

'Tatil yerine sandık tercih ediliyor'

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nın haftasonu ile birleştirilmesi ile ortaya çıkan 4,5 günlük tatile rağmen, vatandaşların oy kullanmak istemesi nedeni ile seyahate çıkmıyor oluşları da ilgi çekici bir diğer konu. Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Osman Ayık, Türkiye’nin hiçbir tatil bölgesinde 1 Kasım pazar gününü içine alan bir tatil programı yapılmadığına dikkat çekiyor. Otellerin doluluk oranının 1 Kasım’da yüzde 10’lara kadar düşeceğini vurgulayan Ayık, yaklaşık 5 günlük tatile rağmen turizmde herhangi bir hareketlilik yaşanmadığını belirtiyor. Ayık, tatile çıkmak isteyen müşterilerinin de 31 Ekim’de geri dönecek şekilde ayarlama yaptığını ifade ediyor.

'Toplumda yenilenme talebi var'

Sandık başına gitmeye saatler kala, Türkiye toplumunun ruh halini DW Türkçe için yorumlayan Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nilüfer Narlı, son dönemde sürekli sandık başına gitmek zorunda kalan halkın buna karşın ‘isteksiz ve yorgun’ olmadığına vurgu yapıyor. “Oy kullanmasına rağmen siyasi istikrarın sağlanamamasından bıkkınlık duyanlar olsa da toplumun genelinde sandığa gitme isteği ağır basıyor” diyen Prof. Narlı, Türkiye’de sandığın ciddi anlamda sahiplenildiği bir dönem yaşandığını ifade ediyor. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı nedeniyle sosyal medyada verilen mesajlara, yazılan metinlere bakıldığında tüm kesimlerin 1 Kasım seçimleri konusunda heyecanlı olduğuna işaret eden Narlı, “Toplum, son dönemdeki terör ve kutuplaşmanın olumsuz sonuçlarından kurtulmak istiyor” diye konuşuyor. Onbinlerce insanın gönüllü olarak sandık gözetmenliği yapacağını, insanların oy kullanabilmek için tatillerinden vazgeçtiğini hatırlatan Nilüfer Narlı, “Bu motivasyon bize toplumda çok ciddi bir yenilenme talebi olduğunu gösteriyor. İnsanlar yüksek sesle konuşmasa da sandığa gidip oy verilmesi konusunda herkes birbirini teşvik ediyor. Bu toplumun demokratik refleksleri açısından da çok önemli” değerlendirmesinde bulunuyor.

'MHP'den kayan oylar belirleyecek'

Halkta 7 Haziran sonrasında koalisyon kurulamamasının getirdiği bir rahatsızlık olduğuna işaret eden Metropoll Araştırma Şirketi sahibi Prof. Dr. Özer Sencar ise, “Dolayısıyla 1 Kasım’da halk zorunlu olarak seçime gidecek. Buna rağmen seçimlerle değişim yaratılabilineceğine dair kuvvetli bir inanç var” diyor. Ülkenin doğusunda seçim heyecanının aksine çözüm sürecinin sona ermesinin yarattığı korku ve tedirginlik atmosferinin hüküm sürdüğünü dile getiren Sencar, “Öte yandan 7 Haziran’da AKP’den MHP’ye kayan yüzde 3 oyun, çözüm sürecinin bitmesi ve düzenlenen operasyonlarla AKP’ye geri dönmeye başladığını görüyoruz” şeklinde konuşuyor. 24 Ekim’de tamamladıkları son anket çalışmasında yüzde 1,5 oranındaki MHP oyunun AKP’ye geri döndüğünü ve oy kayışının devam ettiğini anlatan Prof. Sencar, şunları söylüyor: “CHP ve HDP cephesinde oy oranları açısından önemli değişiklikler gözlenmiyor. Dolayısıyla çok geniş katılım ile yapılması beklenen 1 Kasım seçimlerinde sonucu MHP’den AKP’ye geri dönen oyların miktarının belirleyeceğini söylemek yanlış olmaz. Tek parti iktidarı da koalisyon ihtimali de buna bağlı. Çok bıçak sırtı bir seçim olacak.”

© Deutsche Welle Türkçe

Aram Ekin Duran / İstanbul