2008 yılı 1 saniye daha uzun sürdü
31 Aralık 2008
Dünyanın güneş etrafında dönüşü esas alınarak hesaplanan yeryüzü saati ile dünyada bir standart belirlemek amacıyla kullanılan atomik saat arasında oluşan fark, bu 1 saniyelik denkleştirmeler ile gideriliyor.
Merkezi Paris'te bulunan Uluslararası Saatleri Ayarlama Enstitüsü, uluslararası saate 1 saniye ilave edecek. Almanya Federal Fizik Teknolojileri Araştırma Kurumu, Zaman Araştırmaları Merkezi Başkanı Anderas Bauch, “atom saatine göre, her gün 86 bin 400 saniye sürerken, dünyamız güneş etrafındakini dönüşünü daha kısa sürede tamamlıyor” sözleriyle atomik saatin, yeryüzü saatinin gerisinde kalması nedeniyle böyle bir denkleştirme yapıldığını ifade etti. Bir başka ifadeyle, dünyanın dönüş hızı bir saniye yavaşladı ve atomik saatle arasında bir saniyelik bir fark oluştu. Bu gece yapılacak ayarlamayla her iki saatin birbirinden kopmaması amaçlanıyor.
Dünyanın dönüş hızı yavaşladı
60'lı yıllarda uluslararası bir saat standardı belirlemek amacıyla dünyanın 50 farklı noktasında 50 atom saati kullanılarak ortak bir saat standardı oluşturuldu. 1967 yılında atom saniyesinin süresi saptandı. Hala geçerli olan bu süre belirlenirken, dünyanın güneşin etrafında günümüze göre daha hızlı döndüğü yıllardaki astronomik veriler esas alındı. Ancak dünyanın dönüş hızının yavaşlaması, saniyenin öngörülenden daha kısa kalmasına neden oluyor.
Atomik saat ile yeryüzü saati arasındaki bu fark 1960'tan 2000 yılına kadar yıllık ortalama 0,75 saniyeye ulaştı. Bu nedenle her iki saat arasındaki farkın yaklaşık olarak 10 saniyeyi aştığı 1972 yılında, dünyada kullanılan atomik saate saniyeler eklenerek denkleştirmeye gidilmesine karar verildi. 1972 yılından bu yana toplam 23 defa “1'er saniyelik eklemeler” yapıldı. Bu konudaki son uygulama ise 2005 yılındaydı. Bu yıl 24. kez yapılacak olan saniye eklemesi, Uluslararası Dünya Yörüngesi ve Referans Sistemler Servisi'nin sorumluluğunda bulunuyor. Bu ekleme ile 31 Aralık'ı 1 Ocak'a bağlayan gece yılın en uzun gecesi oldu.
Ek saniyeler sapmayı dengeliyor
Dünyanın dönüş hızının yavaşlamasına gelgitler ile güneş, ay ve yeryüzü arasındaki çekim hareketleri neden gösteriliyor. Uzmanlar, dünyanın dönüş hızının yavaşlaması ile günlerin de kısaldığını belirtiyor. Örneğin 1820 yılında günler 2,5 milisaniye daha geç sona eriyordu. Uzmanlara göre dünyanın dönüş hızı şiddetli depremler gibi doğa olaylarından da etkileniyor. Ek saniyelerle gelgitlerin yarattığı yavaşlamanın dünyanın dönüş hızına etki etmesi nedeniyle atomik saatten sapma dengelenmiş oluyor.
Uzmanlara göre böyle bir dengeleme yapılmaması halinde bundan bin yıllar sonra Avrupa kıtasında yeni yıla kış ayları yerine yaz aylarında girilebilir.