2023 yılına damgasını vuran olaylar

Bu fotoğrafta, iki Vatikanlı memurun, 31 Aralık 2022'de yaşamını yitiren Papa 16. Benedikt'in tabutunu hazırladığı görülüyor. Bu fotoğraf çekildikten saatler sonra, eski Papa'nın yasını tutan on binlerce kişi, ruhani liderlerine veda etmek üzere Peter Meydanı'nda bir araya geldi. Papa Benedikt, 600 yıldır var olan makamdan sağlık nedeniyle 2013'te istifa eden tek Papa olma özelliğini taşıyor.

Brezilya'nın o dönemki Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun destekçileri, 8 Ocak'ta Brezilya parlamentosuna hücum ederek çok ciddi maddi hasara yol açtı. Olaylar öncesinde Bolsonaro, seçimi rakibi Lula da Silva'ya karşı kaybetmişti. Ancak Bolsonaro rakibinin seçim zaferini tanımadı. Bolsonaro, aynen ABD-Trump örneğinde olduğu gibi, taraftarlarını parlamentoya saldırmaya teşvik etmekle suçlanıyor.  

Linyit madeni üzerinde yer alan Lützerath köyünden kömür çıkarma kararı üzerine çevre aktivistleri, köydeki boş evleri işgal etti ve ağaçlara evler kurdu. Düzenlenen geniş çaplı protesto eylemine on binlerce kişi katıldı. Ancak toplumsal tepkiler sonuç vermedi ve polis güçleri, köyün tahliyesine başladı. Lützerath köyü, beş gün sonra boşaltıldı.  

Büyük yıkıma yol açan Kahramanmaraş merkezli depremlerin beraberinde getirdiği acıyı, bu fotoğraf özetliyor. Mesut Hançer, depremde hayatını kaybeden 15 yaşındaki kızı Irmak'ın elini bırakmadı. 7.8 ve 7.6 büyüklüğündeki iki deprem sonucunda Türkiye ve Suriye'de 59 bini aşkın kişi yaşamını yitirdi, 125 bin kişi ise yaralandı.

Tahta çıkmak için çok uzun bir süre beklemek zorunda kalan Charles, tahtta 70 yıl kalan annesi Kraliçe II. Elizabeth'in ölümünün ardından kral oldu. Charles'ın taç giyme töreni Mayıs ayında düzenlendi. Charles böylece, dört ülkeden oluşan Birleşik Krallık'ın yanı sıra Avustralya, Yeni Zelanda ve Kanada'nın da dahil olduğu 14 Commonwealth ülkesinin kralı oldu.

İlk turu 14 Mayıs'ta düzenlenen seçimlerde hiçbir aday yüzde 50'lik oy oranına ulaşamayınca, seçim ikinci tura kaldı. 28 Mayıs'ta düzenlenen ikinci turda resmi sonuçlara göre, oyların yüzde 52'sini alan Recep Tayyip Erdoğan, Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu mağlup ederek yeniden cumhurbaşkanı seçildi.

Dünyanın en popüler metropollerinden New York, Haziran ayı başında yoğun, sarı-grimsi bir sise boğuldu. Bu yoğun sisin nedeni, Kanada'daki orman yangınlarının New York kentine kadar ulaşmasıydı. Kanada'da Kasım ayına kadar 185 bini kilometrekareyi aşkın alan yandı. Bu, Kanada tarihinde daha önce hiç görülmemiş bir rakam.  

Şubat 2022'den bu yana Rusya'nın saldırılarına maruz kalan Ukrayna, 2023 yılında bir sel felaketi de yaşadı. 6 Haziran'da Kahovka Barajı'ndaki bir sızıntı patlamaya yol açtı ve 900 kilometrekare alan suyun altında kaldı. Rusya ve Ukrayna, felaketten birbirlerini sorumlu tutuyor. Uluslararası soruşturmayı yürüten uzmanlarsa patlamadan "çok büyük ihtimalle" Rusya'nın sorumlu olduğunu savunuyor.

Titanic enkazını gözlemlemek amacıyla turistik geziye katılan beş kişiyi taşıyan minik denizaltı Titan, Kuzey Atlantik Okyanusu'nda yol alırken kayboldu. Denizaltının dış dünyayla iletişimi, seyrine başladıktan iki saatten kısa süre içinde kesildi ve bunun üzerine kurtarma çalışmaları başlatıldı. Kaybolduktan dört gün sonra enkazına ulaşılan Titan'daki beş kişi de hayatını kaybetti.   

Titan'dan birkaç gün önce, kapasitesinin üzerinde yaklaşık 700 göçmeni taşıyan bir sığınmacı teknesi Yunan kıyılarının açıklarında alabora oldu. Göçmenlerin büyük kısmı hayatını kaybetti. Mülteci yardım örgütleri, bu felaketin Titan kadar kamuoyunun ilgisini çekmemesinden yakındı ve göçmenlere yeterince yardım edilmediğini savundu. 2023'te en az 2 bin 500 sığınmacı, Akdeniz'de yaşamını yitirdi.  

Haziran sonunda Rusya'da yaşananlar, Vladimir Putin ve rejiminin sağlamlığının sorgulanmasına yol açtı. "Putin'in aşçısı" denilen Yevgeniy Prigojin'in lideri olduğu paralı asker grubu Wagner, devlete karşı ayaklanarak Moskova'ya doğru harekete geçti. Bir sonraki gün paralı askerlerin ilerlemesini durduran Prigojin, olaydan iki ay sonra henüz belirlenmeyen bir nedenle uçak kazasında öldü. 

Rodos Adası'nda orman yangınları nedeniyle adadaki turistler tahliye edildi. Ada'nın toplam alanının yaklaşık yüzde 10'unun yanarak kül olduğu belirtiliyor. Yunanistan'ın birçok yerinde çıkan yangınlar, AB tarihindeki en büyük yangınlar olarak kayıtlara geçti. Diğer Akdeniz ülkelerinde de aşırı sıcaklıklar ve kuraklık yaşandı. 2023 yazı, dünya genelinde yaşanan en sıcak yaz olarak kaydedildi.

Daha önce Yunanistan'da sel olaylarına yol açan Daniel kasırgası, 10 Eylül'de savaş yorgunu Libya'yı vurdu. Liman kenti Derne'nin yakınlarında iki baraj yıkıldı ve bunun sonucunda yaşanan sel, büyük insani ve maddi kayıplara yol açtı. BM verilerine göre, felakette en az 11 bin 300 kişi yaşamını yitirirken 35 bin kişi de evinden oldu.  

Eylül ayının sonunda bir gün süren savaş sonrasında Azerbaycan, eski Sovyetler Birliği döneminden beri tartışmalı bir bölge olan Dağlık Karabağ'da kontrolü sağladı. Böylece uluslararası hukuka göre Azerbaycan'a ait olan ve ağırlıklı olarak Ermenilerin yaşadığı bölge, Azerbaycan'a katılmış oldu. Bölgeden 100 bini aşkın kişi Ermenistan'a kaçtı. Fotoğraf, sınırdaki araç konvoyunu gösteriyor.

AB ve ABD'nin terör örgütü listesindeki Hamas, 7 Ekim'de İsrail'in güneyine kapsamlı bir saldırı düzenledi. Saldırı, Yahudi Soykırımı'ndan bu yana Yahudileri hedef alan en büyük katliam olarak tarihe geçti. Gazze Şeridi'nden İsrail'e roketler atılırken sınırı geçen Hamas militanları bin 200 kişiyi öldürdü, yaklaşık 240 kişiyi rehin aldı.

Hamas'ın terör saldırısına yanıt veren İsrail, Gazze Şeridi'ne bombardıman başlattı. Hamas'ın kontrolü altındaki Gazze Sağlık Bakanlığı, Aralık sonu itibarıyla 21 bini aşkın kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. Çok sayıda ülkede, İsrail'in saldırılarına son vermesini talep eden gösteriler düzenlenirken, hem Yahudi düşmanı hem de İslamofobik saldırılarda artış yaşandı.

Türkiye'de yurttaşlar, 29 Ekim'de Cumhuriyet'in 100'üncü kuruluş yıl dönümünü kutladı. Ülkenin dört bir yanında kutlamalar yapılmasına rağmen en özel kutlamalardan biri Anıtkabir'de gerçekleşti. Mustafa Kemal Atatürk'ün kabrini, resmi açıklamalara göre 1 milyon 182 bin 425 kişi ziyaret etti. Böylece tarihi bir rekora imza atıldı.

CHP'deki genel başkanlık yarışında Kemal Kılıçdaroğlu'nu geride bırakan Özgür Özel Genel Başkan seçildi. Mayıstaki seçimlerde alınan yenilginin ardından CHP'de parti yönetimine ilişkin tartışmalar başladı. İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun seçimler sonrasındaki "değişim" çağrısına destek veren Özel genel başkanlığa aday oldu. 2024'teki yerel seçimler CHP Özel için önemli bir sınama olacak.

Tel Aviv'de çekilen bu fotoğraftaki her boş yatak, Hamas'ın rehin aldığı kişilerin her birini temsil ediyor. Kasım ayı sonunda İsrail ve Hamas geçici ateşkes ve Filistinli siyasi tutukluların karşılığında İsrailli rehinelerin serbest bırakılması için anlaşmaya vardı. Böylece toplam 105 rehine ve 240 tutuklu serbest kaldı. Bir hafta süren ateşkesin ardından çatışmalar yeniden başladı.

2023'te dünyaya gözünü açanlar arasında, bu gergedan yavrusu da bulunuyor. Endonezya'daki Way Kambas Ulusal Parkı'nda, bir Sumatra gergedanı, bu yavruyu dünyaya getirdi. Yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan Sumatra gergedanları ailesine böylece genç bir üye katılmış oldu. Dünya genelinde 80'den az Sumatra gergedanı bulunuyor. Dünyada 2 milyon hayvan ve bitki türü tehlike altında.

2023'ün sonunda gerçekleşen en önemli uluslararası etkinliklerden biri, Dubai'nin ev sahipliği yaptığı İklim Konferansı (COP28) oldu. Zirvede, 118 ülke küresel yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma taahhüdünde bulunurken, bu taahhüde Türkiye katılmadı. İklim değişikliği sorunu ve bu sorunla mücadele, 2024 yılında da hepimizi meşgul etmeye devam edecek.