Avrupa basınından özetler

Sud-Ouest adlı Fransız gazetesi İran'ın ikna edilmesinde Fransa'nın oynadığı role değiniyor:

“Aşırı sayıda tarafın uzlaşmayı iple çekmesi, İran ile Batılı devletler arasında varılan anlaşmaya kuşkuyla yaklaşılmasını gerektirir. İran istiyordu, çünkü yaptırımlar yüzünden ekonomik durumu içler acısıydı. ABD istiyordu, çünkü Irak ve Afganistan'da uğradığı başarısızlık yüzünden bir an önce Ortadoğu'yu terk etmeye niyetliydi. Rusya ve Çin de İran'ın müttefikleri olarak anlaşma sağlanmasını arzuluyordu. Bu durumda Fransa tek başına kalmak istemezdi. Ama Fransa'nın katı tutumu semeresini verdi. Dışişleri Bakanı Laurent Fabius'un taviz vermez tutumu karşısında İran, ağır su reaktörü Arak'ın faaliyete son vermesini kabul etmek zorunda kaldı. Fransız diplomasisi bu başarısından dolayı övülmeyi hak etmiştir.”

Norveç gazetelerinden Dagsavisen İran'ın nükleer programıyla ilgili anlaşmayı şöyle yorumluyor:

“Pazar günü Cenevre'de imzalanan ön anlaşma, İran ile dünya devletleri arasındaki ilişkilerin düzeltilmesi için tarihi bir fırsat yaratmış olmaktadır. İran uranyum zenginleştirme faaliyetlerinde yüzde beşlik oranı aşmamayı sadece altı aylığına taahhüt etmiş olsa bile bu mutabakat, İran nükleer programının kalıcı bir şekilde durdurulmasını konu alan müzakerelerin sürdürülmesine zemin hazırlamıştır. Anlaşma, diplomasinin zaferidir ve dünya barışı açısından olağanüstü bir fırsat sunmaktadır.”

İtalya'nın önde gelen günlük siyasi gazetelerinden Corriere della Sera, uzun gizli istişarelerin ardından anlaşmaya varılmasının bütün tarafların yararına olduğunu yazıyor:

“İran ile varılan anlaşma ilk bakışta sadece geçici değil, aynı zamanda mütevazı ve eksikmiş gibi de görünüyor. Sadece altı aylık bir süreyi kapsıyor. Uzlaşma, İran'ın üzerinde hak iddia ettiği, 5 + 1 grubunun ise İran'a izin verdiğini inkâr ettiği uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin cezasız kalacağına işaret ediyor. Ama uzlaşmayı uluslararası hadise kılan iki önemli husus gözden kaçırılmamalı. İlki şu: Cenevre'deki müzakere masasına oturan bütün taraflar, görüşmelerin yeniden ertelenmesinin İran ile anlaşmaya varılmasını istemeyenlerin ekmeğine yağ süreceğini ve bundan sonraki buluşmaları şaibe altında bırakacağını müdrik davrandı. İkincisi ise, eksik ve süreli de olsa ilk uzlaşmanın İsrail hükümet başkanıyla Suudi Arabistan'ı öfkelendirmeye yetmiş olmasıydı.”

Moskova'da yayımlanan Nesavisimaya adlı Rus gazetesi, Ukrayna'nın Rusya ile bozuşmamak için Avrupa Birliği'nin ortaklık teklifini geri çevirmesine şu satırları ayırmış:

“Bütün Ukrayna Avrupa yanlılarının gösteri meydanına dönmüş gibi. Avrupa Birliği ile yakınlaşmadan yana olan binlerce Ukraynalı büyük kentlerin meydanlarını doldurdu. Muktedirlerin Avrupa Birliği ile ortaklık anlaşması imzalanmasını erteleme kararı göstericiler tarafından protesto edildi. Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç ve ekibinin tereddüde düştüğü anlaşılıyor. Yanukoviç hafta sonunda Avrupa Birliği'nin doğu ortaklığı konulu zirvesine katılmak üzere Litvanya'nın başkenti Vilnius'a gittiğinde, protesto gösterileri ortaklık anlaşmasını imzalaması için ek bir gerekçe olacak. Ukrayna çoktan gözlerini Batı'ya çevirdi.”

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Ahmet Günaltay

Editör: Başak Özay