AB ülkeleri silah satışı kurallarına uymuyor

AB üyelerinden İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya ve İsveç dünya genelindeki en büyük silah ihracatçıları. Ancak AB ülkelerinden yapılan silah satışı konusunda, Avrupa Parlamentosu milletvekillerinin eli kolu bağlı. Çünkü güvenlik politikası ve özel silahlanma konularından her ülkenin kendi hükümeti sorumlu. Ancak parlamenterler bu konulardaki tehlikeli gelişmeleri dile getirme hakkına sahip.

Bu kez eleştiri Avrupa Parlamentosu’nun İspanyol milletvekili Raul Romeva Rueda’dan geldi. Rueda hazırladığı 26 sayfalık raporda, AB ülkelerinin tartışmalı silah ihracatı politikasını gün ışığına çıkardı. Rueda raporunda, silah ihracatı konusunda AB üyesi ülkeler için belirlenen kurallara, pek de riayet edilmediği iddiasına yer verdi.

Rueda hükümetler kurallara uymadığını belirterek ”Zaten bu kurallar çok zayıf kalıyor. Bu kurallarla başa çıkmanın yolu hep bulunuyor. Silah teslimatında şeffaflık konusunda da sorun yaşanıyor. Bu konuda daha ayrıntılı eleştiri yapmak için daha fazla bilgiye ihtiyacımız var” diyor.

Belirlenen kurallar

AB üyesi ülkelerin silah satarken dikkat etmeleri gereken asgari kurallar var. Örneğin satın aldığı silahları, insan hakları ihlali için kullandığı bilinen ülkeye silah satılmaması gerekiyor. AB’nin belirlediği bu kurallar uyarınca ülkelere, savaş veya bölgesel çatışma çıkma ihtimali olan ülkelere de silah satmamaları tavsiyesinde bulunuluyor.

Aslında AB’nin silah satışı konusunda belirlediği kuralları, ilgili ülkelere sadece bir çağrı niteliği taşıyor. Yani ülkelerin bu kurallara uyma zorunlulukları yok. Silah ticareti konusunda bazı Avrupa ülkelerini eleştiren İspanyol milletvekili Rueda, AB ülkelerinin özellikle insan hakları ihlallerine sahne olan ülkelere silah satmasına dikkat çekerek şöyle dedi:

”Bazı ülkelere satılan silahlar işkence için ya da ölüm cezalarının infazı için kullanılıyor. Ya da insan hakları ihlaline neden olan cihazlar satılıyor. Örneğin bazı ülkelere elektroşok aleti satılıyor. Bu ülkelerde polis, tutukluyu birşeyleri itiraf etmesi için bu aleti kullanıyor.”

Çin’e ambargonun kaldırılması tartışması

AP milletvekilleri ayrıca Çin’e silah ambargosunun kaldırılmasını da istemiyor. Avrupa Konseyi ise şu sıralar 1989 yılından beri Çin’e uygulanan silah ambargosunun kaldırılmasını öneren Almanya ve Fransa’nın talebini inceliyor. Bu öneriye başta Parlamento’daki muhafazakar milletvekilleri karşı çıkıyor.

Muhafazakar milletvekillerinden, aynı zamanda Parlamento’daki Tibet grubunun da başkanı olan Thomas Mann, öncelikle Çin’deki insan haklarının iyileştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Çin’e silah ambargosunun kaldırılması konusunda Avrupa Konseyi’nde de tartışmalar yaşanıyor. AB’nin Dönem Başkanı Hollanda’nın Avrupa’dan Sorumlu Bakanı Atzo Nicolai, Konsey üyesi ülkelerin yarısının bu öneriye karşı olduğunu belirterek şunları söyledi:

”Konsey’de Çin’e silah ambargosunun kaldırılması tartışılıyor. Ambargonun kaldırılması halinde, Çin’e fazla miktarda silah akışının önüne geçmek için AB üyesi ülkelerin silah satışında uyması gereken kuralların sertleştirilmesi ihtimalini tartışıyoruz. Amaç, silah ticaretini daha şeffaf hale getirmek ve bu konuda Avrupa genelinde uyum sağlamaktır.”

Parlamenterler ayrıca Çin’de insan haklarının tamamen değişmesi gerektiğine de dikkat çekti. Çin’le Tayvan arasındaki gerginlik de parlamenterleri silah ambargosunun kaldırılması konusunda kara kara düşündüren bir diğer önemli nokta.