AB Anayasası üzerinde uzlaşma
18 Haziran 2004
AB devlet ve hükümet başkanları aylar süren tartışmalardan sonra AB'nin Anayasası üzerinde uzlaşmaya vardı. Anayasa’ya göre gelecekte oylamalarda üye ülkelerin nüfus ağırlığı ön plana çıkacak. AB Komisyonu 2014 yılından itibaren küçültülecek. Ayrıca ortak bir dışişleri bakanı görevlendirilecek. Liderlerin gündeminde olan bir diğer konu, AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi'nin yerine kimin geleceği konusu ise açıklığa kavuşturulamadı. Almanya tarafından desteklenen Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt adaylığını geri çektiğini açıklarken, 1 Temmuz tarihine kadar Dönem Başkanlığı’nı yürüten İrlanda, görev süresi bitmeden yeni bir aday sunmayı planlıyor.
Adaylar kimler?
Liderlerin gündeminde, Prodi’nin yerine AB Komisyonu Başkanlığı için adı geçen pekçok isim vardı. Ancak aday arayışlarında savaş karşıtı cephe ve savaşı destekleyenler arasında çekişmelerin yaşandığı dikkat çekti. Savaş karşıtı cephe Almanya ve Fransa, Prodi’nin yerine Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt’ı destekledi. İngiltere, geçen yıl Almanya ve Fransa’ya destek veren Belçika Başbakanı’nı kesinlikle kabul etmeyeceğini açıkladı. Zaten Verhofstadt da sürpriz biçimde adaylıktan çekildi.
AB içindeki muhafazakar grup Avrupa Halk Partisi ise bu görev için AB’nin Dış İlişkiler Komiseri İngiliz Chris Patten’ı önerdi. Muhafazakarların desteklediği ve şansı oldukça fazla görülen bir diğer isim Lüksemburg Başbakanı Jean-Claude Juncker ise aday olmayacağını açıklayarak yarıştan çekilmiş oldu. Kulislerde adı geçen diğer isimler ise AP Başkanı Pat Cox, Avusturya Başbakanı Wolfgang Schlüssel, Portekizli AB komiserlerinden biri olan Antonio Vitorino, Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen ve Portekiz Başbakanı Jose Manuel Durao Barroso'ydu.
Komisyon başkanlığı ve Anayasa tartışması
Liderler arasında komisyon başkanlığı ve anayasayla konusundaki pazarlıklar sert tartışmalara da neden oldu. İngiltere Başbakanı Tony Blair, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ve Almanya Başbakanı Gerhard Schröder’i sert bir şekilde eleştirdi. Blair’ın sözcüsü, Chrirac’ı pazarlıklar başlamadan önnce İngiltere’nin pozisyonuna saldırmakla, Schröder’i de komisyon başkanlığı ile anayasa arasında bağlantı kurmakla eleştirdi.
Chirac ise yeni anayasa daha fazla değiştirilmesine izin vermeyeceklerini belirterek, zirvenin gidişatı konusunda endişeli olduğunu söyledi. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder de AB‘nin muhafazakar liderlerini, siyaset oyunları oynayarak Almanya ve Fransa’nın komisyon başkanı adayı Belçika Başbakanı Guy Verhofstadt‘ın seçilmesini engellemekle suçladı.
Türkiye paragrafı
Diğer yandan zirvede Hırvatistan’ın AB adaylığı resmen kabul edilirken, üyelik müzakerelerine başlaması kararlaştırıldı. Türkiye konusunda sonuç bildirgesinde, kriterleri yerine getirmesi durumunda müzakere tarihi verileceği belirtildi. Bildirgenin Türkiye paragrafında, yargının güçlendirilmesi, din ve ifad özgörlüğü, kültürel haklar ve sivil – asker ilişkilerinin Avrupa ölçütlerine getirilmesi istendi.
Ayrıca Türkiye’nin AB yolunda Kopenhag kriterlerini yerine getirme konusundaki çabaları övüldü. Ancak yasama çalışmalarının tamamlanması ve uygulamaya geçilmesinin de hızlandırılması gerektiğine dikkat çekildi.