AB - İran görüşmeleri kesildi

Fransız hükümeti, Avrupa Birliği’nin İran’la yapılması planlanan atom görüşmelerini durdurduğunu açıkladı. Fransız Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden Jean-Baptiste Mattei, İran’ın tartışmalı nükleer faaliyetine yeniden başlayarak 2004 yılında varılan bir anlaşmayı çiğnediğini, bu nedenle de 31 Ağustos’ta yapılması planlanan görüşmeleri iptal ettiklerini açıkladı. Fransız sözcü Mattei açıklamasında, “Ortak kararımıza göre, İran, Paris Anlaşması’nı çiğnediği sürece görüşme de olmayacak” ifadesini kullandı.

Tahran yönetimi ise karara tepki gösterdi. AB’yle müzakereleri sürdüren İranlı müzakereci Hüseyin Musavian, İran haber ajansına yaptığı açıklamada, AB’nin bu kararının Paris Anlaşması çerçevesinin dışına çıkmak isteğini gösterdiğini kaydetti. Almanya, İngiltere ve Fransa Avrupa Birliği adına İran’ı atom programından vazgeçirmek amacıyla pazarlıklar yapıyordu. 2004 yılı sonunda Tahran yönetimi, Fransa’nın başkentinde, Avrupa Birliği’yle görüşmeler sürdüğü sürece her türlü nükleer araştırma faaliyetini durdurmayı vaat etmişti.

İran, AB’nin önerisini reddetmişti

Avrupalılar, birkaç hafta önce İran’a yeni bir uzlaşma önerisi yapmıştı. Buna göre, ekonomik destek karşılığında İran’ın nükleer programlarından tümüyle vazgeçmesi talep edilmişti. Fakat İran İslam Cumhuriyeti bu öneriyi reddetti. Ardından da tüm uluslararası protestolara rağmen İsfahan’daki nükleer enerji santralını yeniden devreye sokmuştu. Bu tesiste uranyum zenginleştiriliyor. Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri de bu nedenle İran’ın gizlice nükleer silah üretmeyi arzuladığını öne sürüyor. Buna karşılık İran, bu programın tek hedefinin elektrik üretimi olduğunu savunuyor.

3 Eylül’de Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın şefi Muhammed el Baradey, uluslararası kuruluşa İran’ın nükleer faaliyeti hakkında bir rapor verecek. Ajans daha önce İran’ı bu faaliyetlerine derhal son vermeye çağırmıştı. Eğer Tahran bu çağrıya uymazsa, konunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne götürülmesi ve orada da İran’a yaptırım uygulanması kararı çıkması olasılığı var.

Tahran’da Avrupa karşıtı gösteriler

Öte yandan, İran’da da Avrupa Birliği’ne karşı tepkiler arttı. Tahran’da, Avrupa Birliği adına görüşmeleri sürdüren üç ülkenin büyükelçilikleri önünde dün toplanan yüzlerce gösterici, ülkede uranyum zenginleştirmeye devam edilmesini istedi. Çoğu üniversite öğrencisi olan 500 kadar gösterici İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri bayrakları yakarken, Almanya, Fransa ve İngiltere’yi de İran’ı Amerikan kuklası yapmak istemekle suçladı.

Bu üç ülke aleyhine sloganlar atan göstericilerin büyükelçiliklere girmesini polis engelledi. Gösteride konuşma yapan bir öğrenci, ülkelerinin nükleer faaliyetinin İran’la Irak arasında 1980’li yıllarda yapılan savaştan daha önemli olduğunu ileri sürdü ve “kanımızın son damlasına kadar direneceğiz” dedi. Göstericiler, İngiltere Büyükelçiliği’nin kapatılmasını da talep etti.