AB, Rusya için kartları yeniden karıyor

Almanya İçişleri Bakanı Thomas de Maiziere Avrupa'nın Suriye konusundaki fikir değişikliğini, "Bir yandan AB içinde göçün yönlendirilmesi, diğer yandan göç nedenlerinin ortadan kaldırılması" ile ilgili olarak alınacak önlemler çerçevesinde değerlendiriliyor. Bu kapsamda öncelikle Suriye'deki savaşın sona erdirilmesi gerekiyor. Savaşı sonlandırmak ise yeniden müzakere masasına oturmakla mümkün olabilir. AB, neredeyse beş yıldır devam eden Suriye savaşına nihayet verilmesi için artık meselenin tüm aktörleriyle, hatta Esad hükümetinden temsilcilerle bile görüşmeye hazır hale geldi.

İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond, Esad devrinin kapanması için oldukça esnek bir formül üzerinde uzlaşılabileceğini açıkladı. Hammond'a göre Esad Suriye'de kurulacak geçici hükümetin bir parçası bile olabilir. Ancak Dışişleri Bakanlarının ortak açıklamasında, barış için çözüm arayışında Esad'ın kalıcı bir rolünün olmayacağı vurgulandı. Ancak Avrupalı politikacılar, Suriye'deki mevcut sistemin tamamen çökmesini engellemek istiyor. Böylece Libya'da Kaddafi'nin devrilmesinden sonra oluşan parçalanmanın Suriye'de yaşanması istenmiyor.

"Rusya sorunu büyütüyor"

Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier'e göre Rusya'nın Suriye konusundaki askeri müdahalesi sorunu daha da büyüttü. Steinmeier gibi düşünen diğer Avrupalı dışişleri bakanları Moskova'dan Suriye'deki muhaliflere yönelik hava operasyonlarına derhal son vermesini istiyorlar. Bakanlar Rus hava operasyonlarının radikal kesimleri güçlendirdiğini ileri sürüyorlar.

AB Dışişleri Bakanları buna karşın Moskova'dan "Çözüme yönelik" ortak çalışma beklediklerini açıkladılar. Bakanların önemli bir kısmı Putin'in de çözümün bir parçası olmak istediğini düşünüyorlar. Nitekim Putin'in hava operasyonlarındaki asıl amacı Esad rejiminin elini güçlendirmek. Ayrıca Rusya Suriye sorunuyla ilgili bir muhatap olarak müzakere masasında oturmak da istiyor. Avrupalı siyasetçiler Suriye sorununun uzamasında Moskova'nın bir çıkarı olmayacağı görüşünde birleşiyorlar. Ayrıca iletişim kanallarının da henüz kapanmamış olmasını pozitif bir gelişme olarak değerlendiriyorlar. Bu bağlamda Rus ve ABD'li temsilcilerin bir kaç gündür temas halinde bulundukları ve askeri operasyonların akıbeti konusunda fikir alışverişi yaptıkları belirtiliyor. Amaç Suriye semalarında bir Rus savaş uçağının düşürülmesini engellemek.

"Müzakerede Esad olmayacak"

Eğer dışişleri bakanlarının hesapları tutarsa müzakere masasında kimlerin yer alacağı da ortaya çıkmış olur. Buna göre ABD, Rusya, Esad hükümetinden temsilciler, muhaliflerden ılımlı bir temsilci heyeti ve bölgede etkili olan Türkiye, İran ve Suudi Arabistan konuyu müzakere edecek. Kesin olan bir konu ise müzakere heyetinde Esad'ın kesinlikle bizzat bulunmayacağı.

Ancak Alman Dışişleri Bakanı Steinmeier, "Geniş kapsamlı bir çözüm gökten kendiliğinden inmez" diyerek, önümüzdeki sürecin pek de kolay olmayacağını dile getiriyor. Yani AB'de tarafların hemen yumuşayıp, sorunun bir an önce tatlıya bağlanacağına dair beklentiler çok da büyük değil. Steinmeier bu nedenle "Küçük adımlarla" işe koyulmak gerektiğini söylüyor.

Steinmeier'e göre atılacak ilk küçük adım varil bombalarının kullanımıyla ilgili BM kararlarının uygulanması. Ayrıca bakana göre, Rusya'nın iyi niyetinin bir göstergesi olarak, Esad rejime baskı uygulayarak, sivil halkı da katleden varil bombalarının kullanımına son verilmesini talep etmesi gerekiyor. BM de, Esad rejimine çağrı yaparak varil bombalarının kullanımına son vermesini istemişti.

Ancak Steinmeier Esad rejimine yönelik izlenen politikada değişikliğe gidilmesine rağmen Esad'ın muhatap alınmasına karşı çıkıyor. "Esad'la yapılacak görüşmeler nihai çözüm getirmeyecektir" diye konuşan Steinmeier, bölgedeki güçlerin beklentilerine karşılık verilmesi, İran ve Suudi Arabistan'la tamamen bozulan ilişkilerin yeniden onarılması gerektiğine işaret ediyor. En büyük engel de şu sıralarda işte bu noktada çıkıyor. Bu yüzden Steinmeier haftasonunda iki ülkenin başkentlerini ziyaret ederek, ilişkilerin geliştirilmesi için temaslarda bulunacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Barbara Wesel/ Brüksel