AB Temel Haklar Ajansı faaliyette

Bugün itibariyle faaliyete geçen Viyana merkezli Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı, 1993’te kurulan AB Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı İzleme Merkezi’nin yerini aldı. 2003 yılındaki AB devlet ve hükümet başkanları zirvesinde kuruluşuna onay verilen ajansla ilgili uzun süreden beri AB içinde sürdürülen tartışmalar ancak bu yılın Şubat ayının ortalarında son buldu ve 1 Mart’ta Avrupa Temel Haklar Ajansı’nın faaliyetlerine başlaması kararlaştırldı.

Ajansın temel işlevi, AB kurum ve ülkelerine insan hakları politikaları alanında bir nevi danışmanlık yapmak olarak belirlendi. Kurumun ana çalışma alanları ise ırkçılık, yabancı düşmanlığı ve antisemitizmle mücadele olacak.

Brüksel'e görüş iletebilecek

Bununla birlikte Avrupa ülkelerindeki azınlıkların korunması, kadın-erkek eşitliğine ilişkin uygulamaların gözlenmesi ve kişisel bilgilerin gizliliğin teminat altına alınması da AB Temel Haklar Ajansı’nın görevleri arasında bulunuyor. Ajans, Avrupa Parlamentosu tarafından bu yönde bir çağrı yapılması durumda hazırlanan çeşitli yasa tasarılarıyla ilgili görüşlerini Brüksel’e iletebilecek.

Ayrıca Avrupa ırkçılık ve yabancı düşmanlığı ile mücadele katedilen mesafeye ilişkin AB Temel Haklar Ajansı’nın her yıl düzenli olarak kapsamlı bir rapor hazırlaması da öngörülüyor. Yıllık 24 milyon euroluk bir bütçeye sahip olan ajans bünyesinde yaklaşık 100 görevli istihdam ediliyor. Temel Haklar Ajansı’na başkanlık edecek isim üzerinde ise henüz mutabakat sağlanamadı.

"Gereksiz kurum" eleştirisi

2003 yılında kurulması kararlaştırılan AB Temel Haklar Ajansı’nın faaliyete geçmesinin bu kadar zaman almasının nedeni ise böyle bir kurumun gerekliliği üzerinde sürdürülen tartışmalar. Ajansa yüklenen görevlerin, zaten Türkiye ve Rusya’nın da üye olduğu Avrupa Konseyi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından yerine getirildiğini belirten muhalifler, buraya ayrılan kaynağı “sokağa atılmış para“ olarak değerlendiriyor.

Örneğin, Temel Haklar Ajansı’nın kurulması en yoğun muhalefet edenlerin başında yer alan Alman Hür Demokrat Parti (FDP) üyeleri, bu kuruma ayrılan 24 milyon euronun, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne aktarılmasının daha akıllıca olduğunu savunuyor.

Yaptırım yetkisi yok

Bir başka eleştiri noktası da AB vatandaşlarının birey olarak Temel Haklar Ajansı’na herhangi bir başvuru hakkının bulunmaması. Eskiden olduğu gibi bundan böyle de insan hakları konularıyla ilgili tek başvuru mercii, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi.

Ayrıca Ajans’ın herhangi bir müeyyide yetkisinin bulunmaması, Avrupa emniyet ve adalet makamlarıyla doğrudan bir çalışma yürütmeyecek olması, Avrupa Temel Haklar Ajansı’na ilişkin dile getirilen diğer eleştiriler.