ABD, Irak'ta BM'ye rol vermek istiyor

En az 20 kişinin ölümüne yol açan Bağdat’taki son bombalı saldırı, Kofi Annan’ın Irak’taki can güvenliğiyle ilgili endişelerini daha da arttırdı. Birleşmiş Milletler (BM), 2003 yılının Ağustos ayında Bağdat’taki merkezinin uğradığı korkunç bombalı saldırıdan sonra bu ülkedeki mevcudiyetini sona erdirmek zorunda kalmıştı.

Ama BM’in Irak’a dönmesi yeniden güncellik, hatta aciliyet kazandı. Ama Genel Sekreter bu adımdan önce, Amerikan sivil yönetimin başkanı Bremer ve Irak Yönetim Konseyi Başkanı’ndan BM’in yetki ve görevleri konusunda kesin bilgi almak istiyor. Bremer şunları söylüyor:

"Geçiş sürecinde BM’e ne gibi bir rol düşeceğini öğrenmek istiyorum. BM’in daha sonraki işlevinin ne olacağı beni hiç endişelendirmiyor."

Seçimlerde BM'nin rolü

BM’in Irak’taki nüfuzunun arttırılmasını Bremer’in kabul edebileceğine kimse ihtimal vermiyor. Ancak Washington yönetimi, tek tarafsız arabulucu sıfatıyla hür seçim yolunu sadece BM’in açabileceğinin de farkında. Afganistan’da olduğu gibi Irak’ta da geçici hükümeti belirleyecek bir seçmenler meclisi için tarafsız otoritenin devreye sokulması şart.

Bütün umutlar eski Afganistan özel temsilcisi Lakdar İbrahimi’ye bağlandı. İbrahimi artık Genel Sekreter’in Irak başdanışmanı. Tecrübeli diplomat, BM’in ne ABD’nin yardımcısı ne Irak’taki herhangi bir çıkar grubunun destekçisi olabileceğini söylüyor. İbrahimi sözlerini şöyle sürdürüyor:

"ABD'nin destekçisi olmayız"

"BM’in tek emeli Irak halkını selamete ulaştırmak. Ajandamızda başka bir şey yazılı değil. BM açısından güvenlik artık tek can alıcı konu değil. BM Irak’ta bulunmak iddasında değil. Irak’a dönmesi,teşkilata somut görev verilmesine bağlı."

İşte on gündür bunun pazarlığı yapılıyor. Diplomatlar, Amerikan yönetiminin daha önce BM ile hiç bu kadar sıkı diyalog içinde olmadığını ve Paul Bremer’in uzlaşma sinyalleri vermesinin de Beyaz Saray’ın değiştiğini gösterdiğini belirtiyorlar. BM Irak ile ilgili endişeleri paylaşıyor ama Güvenlik Konseyi, BM’in kasım ayında dışlandığı Irak’taki sürece neden yeniden dahil edilmek istendiğini merak ediyor.

Nasıl bir rol?

Güvenlik Konseyi’nin Şili’li Başkanı Heraldo Munoz, Paul Bremer ve Irak yönetim konseyi üyelerinin bu konuya mutlaka açıklık getirmelerini istiyor. Munoz görüşlerine şöyle devam ediyor:

"Siyasi süreci nasıl değerlendirdiklerini ve Güvenlik Konseyi’ne ne gibi bir rol vermeyi düşündüklerini bilmek isterdim. Yönetimin Iraklılar’a devredilmesinde yaşanabilecek pürüzler BM’e maledilemez. BM, rol oynamak şartıyla Irak’a dönebilir. BM’e rol düşmüyorsa, ne ala. O zaman işi başkaları halleder."