ABD Karzai’den uzaklaşıyor

ABD önderliğindeki koalisyon güçlerinin operasyonu sonucu Taliban rejiminin devrilmesinin üzerinden yaklaşık sekiz yıl geçmesine rağmen, Afganistan bir türlü huzur ve istikrara kavuşamadı. Taliban yeniden toparlanmaya başlarken, son dönemde Uluslararası Güvenliğe Destek Gücü ISAF'a yönelik saldırılarda da bariz bir artış oldu. Artan yoksulluk, yetersiz altyapı hizmetleri, uyuşturucu baronlarının ve aşiret reislerinin yeniden güçlenmesi, ülkenin diğer önemli sorunları. İşte Afganistan böyle bir ortamda seçimlere gidiyor.

Afganistan’ın başkenti Kâbil’de adayların afişlerinin asılı olmadığı neredeyse tek bir duvar ya da elektrik direği yok. Devlet Başkanı Karzai ve diğer 40 adayın taraftarları, her gün düzenlenen etkinliklerle birbirlerine meydan okuyor. 20 Ağustos’ta oyunu şu an görevdeki Devlet Başkanı’na vermek istediğini söyleyen Afgan kamu görevlisi Haşim, "Karzai fena değil. O, ılımlı biri. Bizim böyle birine ihtiyacımız var“ diye konuşuyor.

Gençlerse aksi görüşte. Diana adlı öğrenci, "Hayır, Karzai yeniden seçilmeyi hak etmedi" diyor.

Seçimlerin favorisi Karzai görünüyor

Pek çok Afgan yolsuzluk, yüksek oranlardaki işsizlik, Taliban’ın yeniden güçlenmesi ve artan suç olayları nedeniyle Devlet Başkanı’nı suçluyor. Ancak Hamid Karzai yine de seçimlerin favorisi. Ulusal Politika Araştırmaları Merkezi'nden Nur Ebad, Afgan halkının seçimlere yaklaşımını şöyle değerlendiriyor:

"İnsanlar seçimleri olumlu bir işaret olarak görüyor. Demokrasi ve seçimlerden beklentileri var ve bunların kendilerine iyi şeyler getirmesini umuyorlar. Ancak seçimlere katılanların kişiliklerinde önemli özelliklerin bulunmadığını da söylemek gerekiyor."

Hamid Karzai favori olarak gösterilse de seçimlerin galibi olacağı kesin değil. Uzun yıllar Dünya Bankası’nda danışmanlık yapan eski Maliye Bakanı ve devlet başkanı adaylarından Eşref Gani, ülkedeki çoğunluğun farklı bir karar verebileceğine ve çözüm bekleyen çok sayıda sorun olduğuna dikkat çekiyor:

“Bizim özellikle adaletsizlik ve işsizlik konusunda yapacak çok şeyimiz var. Her iki sorun da ancak yönetimin devreye girmesiyle çözülebilir."

Karzai ittifak arayışında

Eski Maliye Bakanı, adaletsizlik ve işsizlik sorununu çözmeyi vaat ediyor. Ancak Afganistan devlet başkanlığı seçim kampanyalarında programlar değil, önemli kişilere sunulan ayrıcalıklar etkili. Hamid Karzai de komutanlar ve vilayetlerin önde gelen isimleri ile ittifak yoluyla tekrar seçilmeyi garantilemek istiyor. Diğer yandan Karzai'nin bazı tartışmalı isimleri çeşitli görevlere getirmesi de dikkat çekiyor.

Örneğin Karzai, Özbek General Raşid Dostum'u, tekrar Genelkurmay Başkanlığı görevine getirdi. Afganistan'da Taliban'a karşı silahlı mücadele veren Kuzey İttifakı’nın eski komutanlarından Muhammed Fehim'i de devlet başkanı yardımcısı olarak atayarak, Kuzey İttifakı’nın desteğini garanti altına aldı. Diğer milis komutanlarına ise kabinede beş koltuk sözü verdi.

Halkın yüzde 70'i seçimlere şüpheyle bakıyor

ABD'nin ise Hamid Karzai’den uzaklaştığı gözleniyor. Gözlemciler, ABD'nin Kabil'deki yeni büyükelçisinin pek de alışık olunmayan bazı adımlar attığı görüşünde. Yeni büyükelçi Karl Eikenberry, kısa bir süre önce Karzai’nin rakiplerinin düzenlediği basın toplantılarına katıldı.

Pek çok Afgan, entrikaları umursamazlık ya da teslimiyet karışımı bir duyguyla izliyor. İstikrara kavuşturulamayan güvenlik durumu ve seçim sürecindeki usulsüzlükler ise kuşkuları artırıyor. Konrad Adenauer Vakfı’nın kamuoyu araştırmasına göre, ankete katılanların yüzde 70’i, Taliban’ın devrilmesinin ardından yapılan ikinci Devlet Başkanlığı seçimlerinin özgür, adil ve şeffaf olacağı konusunda şüpheli.

Sabina Matthay / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Hülya Köylü