ABD'den piyasaları kurtarma planı

Ucuz para yıllarında çürük kredilerle oynanan kumarın kaçınılmaz sonucu olarak patlak veren finans krizine çare aranıyor. Merkez Bankaları nakit sıkıntısı yüzünden reel ekonominin de girdaba kapılmasını önlemek amacıyla piyasaya bir günde 180 milyar dolar pompaladı. Savcılık, Wall Street’deki spekülatörlerin peşine düşerken, New York ve Londra borsalarında vadeli opsiyon işlemleri yasaklandı. Washington yönetimi dardaki bankaları kurtarma planı hazırladı.

Ticari bankalar iki cepheden ateş altında. Hem finans krizinde kaybettikleri para yüzünden öz sermayeleri eriyor, hem de ekonomik durgunluğun iflasları arttırması yüzünden kredi alacaklarının bir bölümünü silmeye hazırlanıyorlar. Washington yönetimi, Merkez Bankası ve Kongre ile birlikte krizdeki bankaları kurtarmak için kolları sıvadı.

Müdahaleyi gerektiren nedenler

Finans krizinin atlatılabilmesi ve sermaye piyasasındaki sistemin yarattığı risk ve gerginlikle başa çıkılabilmesi için yasal önlemlerin hazırlandığını duyuran Amerikan Maliye Bakanı Henry Paulson sermaye piyasasındaki likidite darboğazı ve gayrı menkul fiyatlarındaki düşüşün müdahaleyi gerektirdiğini söyledi.

Borsalardaki çalkantıları savuşturmak için öncelikle ticari bankaları çürük kredilerden arındırmayı amaçlayan Amerikan yönetiminin önümüzdeki hafta başında somut planlarını açıklaması bekleniyor. Beyaz Saray’ın istikrar tedbirlerinde 1989 yılında küçük bankaları kurtarmak için hazırlanan ve 394 milyar dolarlık sermayeyi denetleyen devlet fonları yasasını esas alması bekleniyor.

Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Merkez Bankası ile Beyaz Saray’ın tezlerini dinleyerek işbirliği imkanlarını değerlendireceklerini açıklarken kamuoyuna olan sorumluluklarını hatırlattı.

Amerikan Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke, Kongre’nin yardımıyla mali krizin atlatılıp ekonominin yeniden rayına oturtulabileceğini belirtirken merkez bankalarının taze para operasyonu New York borsasının bir gün önceki kayıplarını telafi etmesine yaradı.

Konjonktüre nasıl yansıyacak?

Yatırım bankası Lehman Brothers’in iflasıyla nükseden finans krizinin kolay atlatılamayacağını, bankaların kurtarılmasının vergi mükellefine milyarlarca dolara mal olacağını ve ABD’deki resesyon tehlikesinin büyüdüğünü idrak eden Başkan Bush, görev süresinin dolmasına birkaç hafta kala bütün gücünü krizle mücadeleye odaklayacaklarını açıkladı: “Finans piyasaları son derece ciddi sorunlarla boğuşuyor. Son kararlarımız, Washington yönetiminin bu sorunlarla başa çıkmakta kararlı olduğunun kanıtıdır. Mali piyasaları dengeye kavuşturup güçlendirmek ve yatırımcının güvenini yeniden kazanmak için çabalarımızı sürdüreceğimizden Amerikalılar emin olabilirler.”

Finans krizinin ciddi boyutlara varmasına rağmen Uluslararası Para Fonu, dünya ekonomisinin önümüzdeki yıl konjonktürel düzelme yoluna gireceğini tahmin ediyor. Mali krizin ekonomik canlanmayı geciktireceğini belirten Para Fonu başkan yardımcısı John Lipsky küresel büyüme hızının bu yıl yüzde dördü bulacağını, 2009’da da bu oranın biraz altına düşeceğini söyledi.