AB’de yeni 'Demir Perde' tartışması
1 Mart 2009
AB üyesi ülkelerin liderleri Brüksel’deki zirvede küresel mali krize karşı ortak politikalar geliştirmeyi ele aldı. Zirveye, Doğu Avrupa için önerilen 190 milyar euroluk kurtarma paketi ve otomotiv sektöründe “korumacılık” tartışmaları damgasını vurdu.
Kurtarma paketi önerisinin sahibi Macaristan Başbakanı Ferenc Gyurcsany, küresel mali kriz nedeniyle AB’nin yeni bölünmeler riskiyle karşı karşıya olduğunu belirterek, “ Avrupa’yı ikiye bölecek yeni bir Demir Perde'ye izin vermemeliyiz” dedi.
Macaristan, zor durumdaki Doğu Avrupa ülkeleri için 190 milyar euroluk İstikrar ve Entegrasyon Programı önerdi. Bu öneri, Macaristan’ın yanı sıra Slovakya, Polonya, Romanya ve Bulgaristan ile beraber Baltık ülkelerini kapsıyor. Mali uzmanlar, bu ülkelerin birkaç hafta içinde ödeme yapamaz duruma gelebileceği uyarısında bulunuyor.
Öneri beğenilmedi
Ancak Macaristan’ın önerisi, ilk olarak AB Dönem Başkanı Çek Cumhuriyeti’nden olumsuz bir tepki aldı. Çek Cumhuriyeti’nin Başbakanı Mirek Topolanek, Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri için özel bir yardıma sıcak bakmadığını şu sözlerle ifade etti:
“Ben Doğu Avrupa ülkeleri için özel bir sınıflandırma yapılması gerektiğine inanmıyorum. Şu an için bazı ülkeleri diğerlerinden farklı bir konumda tutmak yanlış olur. Ben AB ülkelerinin tamamına yardım edilmesi gerektiği görüşündeyim.”
Topolanek, hiçbir üye ülkenin “sendelemesine” izin verilmeyeceğini ve gerekli tüm imkanların kullanılacağını da sözlerine ekledi.
Brüksel’deki toplantıya, uçağının mecburi iniş yapması nedeniyle gecikmeli katılan Almanya Başbakanı Angela Merkel de Macaristan’ın önerisine sıcak bakmadı. Merkel, Doğu Avrupa ülkelerinin örtüşen konumda olmadıklarını belirterek, “Macaristan’ın karşı karşıya olduğu durumla Slovenya ve Slovakya’nın durumunun birbirinden farklı” olduğunu söyledi.
“Bu ülkeleri birbiriyle karşılaştıramayız” diyen Almanya Başbakanı, Macaristan’ın daha öncesinde de IMF’ten kredi aldığını hatırlatarak, “AB’nin zor durumdaki ülkelere yardımcı olduğunu gösterdik, bunu aynı şekilde sürdürmeye de kararlıyız” ifadesini kullandı. Merkel, “Ancak tüm Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri için aynı uygulamaların geçerli olması gerektiğini düşünmüyorum” dedi. Almanya Başbakanı, küresel mali krize karşı ortak hareket etmenin önemini vurguladı.
Avusturya Başbakanı Werner Faymann da Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin hepsini aynı kefeye konulamayacağını belirterek Macaristan Başbakanı’nın önerisine karşı çıktı.
Korumacılık önlemleri reddedildi
AB zirvesinde tartışma yaratan bir diğer konu ise, Fransa ve İtalya gibi ülkelerin, otomotiv sektörü için milyarlarca dolarlık paketler hazırlaması, bunun yeni AB üyesi ülkelerdeki rakip sektörleri olumsuz etkilemesi oldu.
Zirvenin kapanış bildirisinde, “korumacılığın mevcut krize karşı bir çözüm olmadığı” vurgulanırken, tek pazar ilkelerine azami uygulanması istendi. Büyüme ve istihdamın geliştirilmesinin yolunun da, tek pazar ilkelerine ve AB'nin serbest piyasa kurallarına uymaktan geçtiği vurgulandı.