ABD'nin General Motors çabası

Chrysler, "düzenli iflas" sürecine başladı. General Motors da tam gaz aynı sürece doğru ilerliyor. Ana kuruluşu General Motors'la birlikte can çekişen Opel'in ise ABD'de pek esamesi okunmuyor. Oysa konu, Almanya'da haftalardır gündemi meşgul ediyor.

Önceki gece Berlin'deki Federal Başbakanlık binasında yapılan kriz zirvesinden bir sonuç çıkmadı. Toplantıda, General Motors’un Alman hükümetinin Opel’e vermeyi düşündüğü 1,5 milyar euroluk krediye ek olarak 300 milyon euro daha istediği açıklanmıştı. Ancak bugün yapılan bir başka açıklamada, General Motors’un ek kredi değil, söz konusu kredi tutarının içinden 300 milyon euro istediği belirtildi.

Obama yönetimine eleştiriler

Beyaz Saray, General Motors konusunda başarısız ya da ilgisiz kaldığı yolundaki iddiaları ısrarla geri çeviriyor. Wall Street Journal gibi Amerikan gazetelerinde, hükümet yetkililerinin bu yöndeki açıklamalarını sık sık okumak mümkün. Ayrıca Opel konusunda Federal Alman hükümetiyle de düzenli bir diyalog içinde olunduğu belirtiliyor.

Ancak sinirler Atlantik’in iki yakasında da gerilmiş durumda. Ortadoğu’daki çatışmalar, Kuzey Kore ve İran sorunları, ekonomi ve finans piyasalarındaki krizler ile uğraşan Amerikan yönetimi bir yandan da zor durumdaki Chrysler ve General Motors gibi otomotiv devlerini kurtarmaya çalışıyor. Ancak ABD Başkanı Barack Obama bunu pek de gönüllü olarak yapmadıklarını da gizlemiyor.

GM’in idaresi istenmiyor

Obama, ABD yönetiminin General Motors’un idaresini eline alma amacında olmadığını açıkça ifade etti. Zor durumdaki şirketleri kurtarmak için ise bir dizi yetkiliyi görevlendirildi. Obama’nın bu özel ekibi “otomotiv çalışma grubu“ olarak adlandırılıyor. Ekip, gazeteci olarak tanınan ve daha sonra milyonlarca dolar kazanan bir yatırımcı olan Steve Rattner tarafından yönetiliyor. Rattner için zaman planlaması çok önemli:

“Bu böyle olmalı. 26 yıl boyunca ticaretle uğraştım. Zaman planlaması olmadan hiç bir iş gerçekleşmez.“

Rattner’in ajandasındaki en önemli tarih ise 1 Haziran. Zira bu tarihe kadar Obama ve ABD Hazine Bakanı Geithner’in, General Motors’un düzenli iflas sürecine girip girmeyeceğine karar vermeleri bekleniyor. Opel’in General Motors bünyesinde kalıp kalmaması ise öncelikli konu olarak görülmüyor.

Çalışma ekibinin zorlu görevi

ABD'de Chrysler zaten "düzenli iflas" işlemlerine başladı. Büyük bir olasılıkla General Motors da onu takip edecek. Hükümetin özel çalışma grubu, uzlaşmaya yanaşmayan alacaklılar üzerinde baskı oluşturup sendikalarla işbirliği yapmak zorunda. Tüm bu adımların ABD Kongresi’ndeki aşırı şüpheci parlamenterler tarafından kontrol ediliyor olması, Obama yönetiminin işini daha da zorlaştırıyor. Daha önce Ford’da görev yapan ve şimdi Michigan Üniversitesi’nde otomotiv uzmanı olarak ders veren Martin Zimmerman’ın, çalışma grubu hakkındaki görüşleri şöyle:

“Zor bir görev yürütüyorlar. Chrysler olayında, iflas mahkemesine gitmeden önce anlaşmaya varmayı başardılar. Şimdi bu süreci de çok çabuk sonlandırabilirler gibi görünüyor. General Motors’da da şimdi bir şeyler başarmaya çalışıyorlar.“

General Motors’un ilginç mazisi

General Motors, ABD tarihinde başarı dolu bir geçmişe sahip. Şirket, 1933 yılında çeyrek asrı tamamlamıştı. Firma, kendinden, “ABD’nin zaferi” olarak söz ediyordu. Yapılan konuşmalarda ”Hiç bir sanayi kuruluşu, işçisine Chevrolet kadar iyi ödeme yapmıyor. Bütün şehirler fabrikalarımızın etrafına kuruluyor“ denilerek kuruluşun önemi vurgulanıyordu. Chevrolet General Motors bünyesinde yer alan bir otomobil markası. Chevrolet, bir zamanlar zenginlik, başarı ve gücün simgesiydi.

Şirket merkezinin bulunduğu Detroit’te otomotiv sanayi sayesinde bir "orta sınıf" oluştu. Fabrika çalışanları aldıkları dolgun maaşlarla ev sahibi olma hayallerini gerçekleştirdi. Her evin önünde de an az bir Amerikan otomobili yer alıyordu. Detroit o zamanlar "modern bir motor kent" olarak anılıyordu. Stevie Wonder, "The Temptations" ve the "Supremes" gibi müzik grupları, siyahî müzik ve bu motor kentin simgeleriydi.

Fakat Amerikan rüyası, ABD otomotiv sanayiine rekabetin gelmesiyle sarsılmaya başladı. Kalite sorunları, yanlış model politikaları ve yüksek üretim masrafları ile 80’li yıllarda General Motors’un düşüşü başladı. Tüm dünyayı kıskacına alan mali ve ekonomik kriz ise General Motors’un zaten var olan sorunlarını daha da artırdı. Şimdi herkes, hızla kan kaybetmeye devam eden ve yaşam destek ünitesine bağlanan şirkete uygulanan tedavinin başarılı olmasını umuyor.

Jens Borchers / Çeviren: Başak Sezen

Editör: Murat Çelikkafa