ABD'nin gizli cezaevleri nerede?
3 Kasım 2005
Washington Post gazetesinde, bazı Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinde ABD’nin El Kaide zanlılarını tuttuğu gizli cezaevleri bulunduğu yönündeki haberinin ardından, Avrupa Birliği’nde “suçlu kim“ sorusunun yanıtı aranıyor. Doğu Avrupa ülkelerinde ABD’nin gizli cezaevleri bulunduğu iddiasından rahatsız olan AB Komisyonu, Washington Post gazetesine haber olan raporun üzerine gitmek istiyor.
İddialarla ilgili bir basın açıklaması yapan AB Komisyonu, Avrupa ülkelerinde gizli cezaevleri bulunmasının, AB’nin bağlı olduğu köklü değerlerle bağdaşamaz olduğunu ve iddiaların 25 Avrupa ülkesini ilgilendirdiğini kaydetti. AB Komisyonu Sözcüsü Friso Roscam Abbing, konuyla ilgili 25 AB üyesinin ifadelerine başvurulucağını belirterek, bu durumun Avrupa hukukuna ve İnsan Hakları Konvansiyonu’na aykırı olduğunu dile getirdi. AB’nin şimdilik resmi bir soruşturma yerine, daha teknik bir aşamada iddiaları araştıracağı belirtildi.
Romanya ve Polonya iddiaları reddetti
Bu konuda şüphelerin yoğunlaştığı ülkeler ise Romanya ve Polonya. Merkezi ABD’deki İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), Doğu Avrupa’daki gizli cezaevlerinin ABD’nin yakın müttefiklerinden Romanya ve Polanya’da olduğunu vu bu konuda ellerinde kanıtlar olduğunu öne sürdü.
Ancak Romanya ve Polonya yönetimleri ise bu iddiaları geri çeviriyor. Romanya Başbakanı Calin Tariceanu, ülkesinde Amerikan Haberalma Teşkilatı'na (CIA) ait üs bulunmadığını söyledi. Polonya’nın eski üst düzey istihbarat çalışanlarından Zbigniew Siemiatkovksi iddiaları geri çevirerek, ABD’nin hiçbir zaman böyle bir öneride bulunmadığını ifade etti.
Bu arada Uluslararası Kızıl Haç Komitesi ise terörle mücadele operasyonları sırasında yakalananların tutulduğu gizli kamplara giriş izni istedi. Bu konudaki taleplerini daha önce ABD’ye defalarca ilettiklerini belirken Komitee Sözcüsü Antonella Notari, ABD’li yetkililerle bu konudaki tartışmanın devam ettiğini söyledi.
Beyaz Saray’dan açıklama
Buralarda tutulan kişilerin akıbetleri konusunda kaygı duyduklarını belirten Notari, bu kamplara gönderilecek delegelerin, ABD’nin Cenevre Konsanviyonu’na uyup uymadağını denetleceğini ifade etti ve şu anda Konvansiyon’un ihlal edilip edilmediğine ilişkin ellerinde bilgi bulunmadığını söyledi.
ABD ise Washinton Post gazetesinde dayanak oluşturan raporun doğruluğu konusunda bir açıklama yapmadı. Ancak ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley, CIA’in, El Kaide terör örgütünden bazı önemli şüphelileri Doğu Avrupa'da Sovyet dönemine ait gizli merkezlerde tuttuğu iddialarıyla ilgili olarak ''Gizli cezaevleri olsa bile buralarda işkenceye hoşgörü gösterileceği anlamı çıkmaz'' dedi.
Beyaz Saray'da bir açıklama yapan Hadley, Başkan Bush'un, gizli cezaevlerinde olsa bile terör şüphelileri dahil tüm tutuklulara işkence uygulanmasını yasaklayan talimatı olduğunu söyledi. Hadley, terörist saldırılara karşı ülkelerini koruma ve terörle savaşı kazanmaları gerekliliğine rağmen, Bush'un bu mücadelenin Amerikan değerlerine uygun olması gerektiğini vurguladığını savundu.
İddialar neydi?
Washington Post gazetesi, Amerikan Haberalma Teşkilatı'nın (CIA), El Kaide terör örgütünden bazı önemli şüphelileri bazı Asya ülkeleri ile birlikte Doğu Avrupa’da Sovyet dönemine ait gizli bir merkezde tuttuğunu ve sorguladığını yazmıştı. Washington Post gazetesi, CIA’nin gizli belgelerinde “Siyah Kamp” olarak adlandırılan cezaevlerinden Amerika Birleşik Devletleri’nde çok az yetkilinin, cezaevlerinin bulunduğu ülkelerde ise sadece devlet başkanı ve yüksek rütbeli istihbarat görevlilerinin bu kamplardan haberdar olduklarını duyurdu.