Adalet Divanı: AB yasadışı davrandı

Lüksemburg’da bulunan Avrupa Adalet Divanı, iki yıl önce yapılan bir anlaşma doğrultusunda uçak yolcularının kişisel bilgilerini ABD’ye veren Avrupa Birliği’nin hukuka aykırı davrandığına hükmetti. Bunu, “mahremiyetin ihlali“ olarak değerlendiren Adalet Divanı’nın kararında AB Komisyonu ve AB’ye üye ülkelerle ABD arasında yapılan anlaşmanın hukuki bir dayanağı olmadığına dikkat çekildi.

Bu kararla birlikte AB'deki havayolu şirketlerinin terörizmle mücadele çerçevesinde yolcu kayıtlarını ABD'ye bildirme zorunluluğunu yasadışı bularak geçersiz saymış oldu. AB Komisyonu’nun da anlaşmayı önümüzdeki aylarda feshetmesi gerekiyor ve bunun için 90 günlük süresi bulunuyor.

Karara ilişkin tepkiler

Hür Demokrat Parti Avrupa Parlamentosu milletvekillerinden Alexander Alvaro, Adalet Divanı’nın verdiği karardan büyük ölçüde memnun olduklarını dile getirdi. Alvaro, “Kişisel hakların zedelendiğinin de, yani bilgi aktarımının farklı bir şekilde de yapılamaycağının belirtilmesini isterdik. Ama mahkemeden böyle bir karar çıkmış olması tabii ki önemli“ dedi.

Ancak havayolu şirketleri temsilcileri, karara rağmen pratikte bir değişiklik olmayacağına dikkat çekiyor. Alman havayolu şirketi Lufthansa’nın sözcüsü Thomas Ellerbeck, şöyle konuştu: “Sonuçta kimi ülkelerine kabul edip etmeyecekleri Amerikalılara kalmış. Avrupa’dan ya da başka bir yerden ABD’ye gitmek isteyen bir yolcunun kayıtları ABD’ye verilmezse, o yolcu sınırdan geri çevrilebilir.“

Anlaşmanın yükümlülükleri

Anlaşma, Avrupa Parlamentosu tarafından yasadışı olduğu gerekçesiyle Avrupa Adalet Divanı’na 2004 yılında şikayet edilmişti. AB ile ABD arasında 2004 yılında imzalanan anlaşma, ABD'ye yolcu taşıyan havayolu şirketlerine, uçakların kalkışından sonra 15 dakika içinde isim, adres, telefon ve ödeme şekli dahil 34 maddelik bildirimde bulunmaları zorunluluğu getiriyordu.

ABD, 11 Eylül saldırılarını gerekçe göstererek terörizmle mücadele için yolcu kayıtlarına ihtiyaç duyduğunu ileri sürerek, bu anlaşmanın imzalanması için AB üzerinde baskı kurmuş ve buna uygun davranmayan havayolu şirketlerine yolcu başına 6 bin dolara kadar ceza verileceğini ve gerekirse uçuşların iptal edileceğini bildirmişti.

AB ve ABD, uçak yolcu kayıtlarını mart 2003'ten itibaren gayriresmi olarak paylaşıyordu. İptal edilen mayıs 2004 tarihli AB Komisyonu ve üye devletlerle ABD arasındaki anlaşma, havayolu şirketlerinin resmiyet talebi üzerine yapılmıştı.