Afgan kültürü 'görücüye çıktı'

Fransa’nın başkenti Paris’te bulunan Guimet Müzesi, bir ilke ev sahipliği yapıyor. Müzede, Afganistan’da kayboldukları, yok edildikleri sanılan 123 adet eser, ‘Afganistan, Yeniden Keşfedilen Eserler’ başlığı altında sergileniyor. Kendisi de bir Afganistan uzmanı olan Guimet Müzesi’nin müdürü Jean-Francois Jarrig, sergiyi kotarabilmekten son derece hoşnut. Jarrig memnuniyetini, “Uzun süre ben bu serginin gerçekleşebileceğine inanmadım. Bir zamanlar medeniyetlerin kavşak noktası olan Afganistan’da yaşanan savaşlara rağmen, bu ülkeden kültür ve sanat eserlerini sergiliyebiliyoruz! Bu mutluluk verici bir durum,” sözleriyle dile getirdi.

Sergide yok yok gibi: Altın zincirler, bilezikler, broşlar, tokalar, kadehler, kamalar, hatta altından ayakkabı tabanı, ayrıca M.S. 1. yüzyıldan kalma bir mezardan çıkarılan eşyalar... Tarih boyunca göçebelerin geçiş yolu üzerinde bulunan, beş bin yılı aşkın zengin bir kültür mirası bulunan Afganistan, farklı medeniyetlerin izlerini taşıyor. Ancak savaş, kargaşa ve ülkede İslamiyet öncesine dair hiçbir iz bırakmamaya kararlı Taliban rejimi, buradaki dünya kültür mirasını büyük ölçüde yok etti. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Bamiyan’daki devasa Buda heykellerinin 2001 yılında Taliban tarafından dinamitle havaya uçurulduğunu hatırlatan Guimet Müzesi Müdürü Jarrig, Kabil Müzesi’nin de harabeye dönüştüğüne dikkat. Jarrig, “Binanın çatışı yoktu. İlk katı harap olmuştu. Her taraf boşaltılmıştı. Üzüldüm ve şok oldum. Bu insanların ideolojik ve politik amaçları uğruna yaptıkları aptallıklara inanamadım,” diye konuştu.

Necibullah eserleri sakladı

Ve işte Jarrig’in yok olduğunu sandığı bazı eserler şimdi müdürü olduğu müzede görücüye çıktı. Peki bu nasıl oldu? Afganistan eski Devlet Başkanı Muhammed Necibullah, daha 80’li yılların sonunda Kabil Müzesi’nde sergilenen bazı eserleri, Afganistan Merkez Bankası’nın bodrumunda bulunan sandıklara aktarttı. Üstelik Necibullah bununla da yetinmeyip eserlerin bulunduğu mekanlara yedi kilit vurdurup, yedi kişiye birer anahtar verdi. Taliban rejiminin devrilmesinden sonra anahtar sahipleri tek tek ortaya çıktı. Yıllarca kilit altında tutulan eser nihayet gün yüzü gördü. 20’li yıllardan beri Afganistan’da çalışmalar yürüten Fransız arkeologlar da bu eserleri memleketlerine götürdü. Ve en sonunda ‘Afganistan, Yeniden Keşfedilen Eserler’ sergisi açıldı. Paris Guimet Müzesi’ndeki sergi Nisan ayının sonuna dek gezilebilir.0