Afganistan çıkmazdan kurtulamıyor

Taliban’ın Amerikan birlikleri tarafından iktidardan düşürülmelerinden 2,5 yıl sonra 24 milyonluk Afgan halkının can güvenliğinin sağlandığı söylenemez. Açlık, savaşın tahribatı, delik deşik yollar, mayınlı tarlalar Afgan halkının en önemli sorunu.

Üstelik Afganistan’da yardım çalışmalarına katılan herkes tehdit altında. Silahlı aşiret milisleri ya da yeniden güçlenen Taliban militanları özellikle insani yardım kuruluşlarının çalışanlarını hedef alıyor.

Taliban hala aktif

Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü adına Afganistan’a yardım için gidenlerden Çinli yol işçilerine kadar herkes Amerikan askerlerinin durduramadıkları Taliban güçlerinin kurbanı oluyor.

Bunun da nedeni, Afganistan’ın yaklaşık % 30’unun özellikle kuzeyi ve doğusunun kontrol dışı olması. Bu bölgelerde iktidar, Hamid Karzai’nin karşıtlarının elinde. Karzai hükümetine yöneltilen en büyük eleştirilerden biri de zaten Kabil hükümetinin başkentin dışında duruma hakim olamadığı.

Eyaletlerde ise genellikle demokrasiye pek aldırmayan, karşı görüşe izin vermeyen, kaçakçılığı destekleyen valiler ve onlara bağlı silahlı güçler duruma hakim. Birçoğu haşhaşla mücadele etmekten değil, ekiminin serbest bırakılmasından yana. Bu yüzden de BM’nin mücadele programına rağmen ekim alanı bu yıl içinde % 30 oranında arttı.

Seçimler için uygun koşullar yok

Tüm bunlar seçimler ve demokratik yönetim için uygun koşullar değil. Buna rağmen Karzai hükümeti, daha önce de ertelenen seçimlerin Eylül ayında yapılmasında ısrarlı. Aynı zamanda geleneklerin, aşiret törelerinin ve dinin etkili olduğu bir toplumda "demokratik seçim olabilir mi" sorusunu soranlar da haklı.

Sorunlar şimdiden belli: Tahminen yaklaşık 10 milyon seçmenden sadece 3 milyon 600 bini kaydını yaptırdı. Bunların arasında kadınların oranı BM verilerine göre, % 35. Karzai hükümeti seçimlerin meşruluğu için en azından 7–8 milyon seçmenin kaydını yaptırmasını gerekli görüyor.

Başkan Bush da Karzai ile görüşmeden önce seçimlerin ertelenmesinin mümkün olmadığını bir kez daha ifade etti. Karzai ise aynı nedenle NATO’nun görev alanının genişletilmesini, özellikle seçimlerin güvenliği için daha fazla askerin gönderilmesini istedi. Afganistan seçim komisyonu yarın bir kez daha hazırlıkları gözden geçirecek.