Afganistan raporuna göre Alman albay suçsuz

4 Eylül’de Afganistan’da düzenlenen hava saldırısı Almanya’da hâlâ tartışılıyor. Taliban’ın iki akaryakıt tankerini kaçırması üzerine Alman Ordusu'nun bombalama emri verdiği Kunduz'daki saldırıda sivillerin de öldüğü iddia edilmiş ve bu nedenle Almanya hükümeti eleştirilerin hedefi olmuştu. Olay şimdi çok sayıda komisyon tarafından soruşturuluyor.

Dünya genelinde tepkilere neden olan saldırıyı araştırmak üzere Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai tarafından görevlendirilen komisyon çalışmalarını tamamlayarak, hazırladığı raporu Karzai'ye teslim etti. Raporda, Federal Alman Ordusu'nu çok yakından ilgilendiren iki sonuç var. Söz konusu raporda bir yandan, Almanya'yı koruyucu bir yaklaşım var. Saldırıdan Taliban’ın sorumlu olduğu kaydediliyor. Öte yandan ise yaklaşık 100 kişinin hayatını kaybettiği ve bunlar arasında masum insanların da bulunduğu ifade ediliyor. Yaralananlar arasında siviller de bulunuyor.

“Sorumlu Taliban”

Komisyon üyelerinden Muhammedullah Bektaş, saldırıda 30 sivilin ve 69 Taliban militanının öldüğünü söylüyor. Saldırıdan kısa süre sonra Federal Alman Ordusu tarafından yapılan açıklamada, sadece 56 kişinin öldüğü belirtilmişti. Ancak, komisyon üyesi Bektaş'ın, sorumluluğun kimde aranması gerektiğinden hiç şüphesi yok. Suçlunun Taliban olduğunu açıkça vurguluyor:

“Böyle bir terörist grupla karşı karşıya geldiklerinde, sadece Alman askerlerinin değil, bütün hükümetlerin ve uluslararası birliklerin de aynı şekilde davranacağına inanıyorum. Eğer bu yakıt tankerleri, düşmanın elinde kalsaydı, bunu terör amacıyla kullanırdı.“

Siviller neden oradaydı?

Taliban, Kunduz bölgesinde iki yakıt tankerini kaçırmıştı. Militanlar bir nehir yatağında sıkıştırılıp, tankerler savaş uçakları tarafında havaya uçurulmuştu. Saldırının düzenlenmesini Alman Ordusu istemişti. Ancak Komisyon, bombardıman bir köyü hedef almadığı için, Almanları suçlu bulmuyor. Saldırı mahalline en yakın yerleşim birimi, en az üç kilometre uzaklıkta bulunuyordu.

Alman Savunma Bakanı sivillerin hayatını kaybetmesiyle ilgili açıklama yapmak istememesi nedeniyle eleştirilere maruz kalmıştı. Ancak Afgan soruşturma komisyonunun raporunda militanlıkla ilgisi olmayan sivillerin de öldüğü ortaya çıktı. Şimdi merak edilen soru şu: Bu insanlar niçin oradaydılar? Taliban tarafından kandırılmışlar mıydı? Ya da zorlanmışlar mıydı? Yoksa sadece yakıt tankerlerinden benzin çalmak için mi oraya gitmişlerdi?

NATO ve BM soruşturması

Kunduz üssündeki askerler, konunun Almanya'da nasıl hararetle tartışıldığının farkında. Hava saldırısı, bir Alman yeniden imar ekibinin komutanı tarafından emredilmişti. Üssün yakında ikinci bir soruşturma ekibi tarafından ziyaret edilmesi bekleniyor. Söz konusu ekip NATO yetkililerinden oluşacak. Bölgesel Yeniden İmar Ekipleri’nin sözcüsü Carsten Spiering, bu ziyareti doğruladı:

“Olayın günlük faaliyetler üzerinde hiçbir etkisi olmayacak. Komisyona ihtiyaç duyduğu yardım yapılacak. Ancak normal işleyiş devam ediyor.“

Öte yandan, Hamid Karzai’ye gönderilen rapor da rafa kaldırılmayacak. Çünkü NATO ve BM tarafından yapılan soruşturmalar henüz sonuçlanmadı. Öyle görünüyor ki, 4 Eylül gecesi yaşananlar daha uzun süre tartışılmaya devam edecek.

Kai Küstner / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay