Afganistan'da gergin bekleyiş

20 Ağustos’ta yapılan Afganistan devlet başkanlığı seçimlerine ilişkin tartışmalar hâlâ devam ediyor. Hafta sonu seçimlerle ilgili bir basın toplantısı düzenleyen BM'nin Afganistan özel temsilcisi Kai Eide, ilk kez, seçimlerin ‘çok büyük’ ve ‘yaygın’ usulsüzlüklerle gölgelendiğini ifade etti. Eide’ye toplantı sırasında Almanya, ABD, İngiltere ve Fransa’nın Afganistan büyükelçileri ile AB özel temsilcisi ve NATO’nun Afganistan’daki sivil temsilcisi de eşlik etti. Bu katılım, seçim sürecindeki rolüne ilişkin hakkında ağır suçlamalar yapılan Eide için fazlasıyla moral vericiydi.

Norveçli diplomat Kai Eide, basın toplantısında, Afganistan Seçim Komisyonu ile ilgili sözleri yüzünden görevinden alınan BM'nin Afganistan'daki eski yetkilisi Peter Galbraith'in iddialarıyla ilgili soruları da yanıtladı. Galbraith, Eide’yi seçim usulsüzlüklerini önemsiz gibi göstermeye çalışmak ve Afganistan'ın görevdeki Devlet Başkanı Hamid Karzai lehine bu konudaki bilgileri gizlemekle itham etmişti. Eide, bu iddialarla ilgili şunları söyledi:

“Bunlar sadece bana ve onuruma karşı yapılmış kişisel saldırılar değil; tam aksine tüm seçim sürecini zedeleyen ithamlardır.“

Galbraith'in iddialarına yanıt

Eide, seçim sürecini hızlandırmak için, bütün gücüyle çalıştığını vurguladı. Seçim Komisyonu ve Seçim Şikâyet Komisyonu ile sürekli bilgi alışverişinde bulunduğunu söyledi.

Peter Galbraith, devlet başkanlığı seçimlerindeki usulsüzlüklere ilişkin sayısız kanıt gördüğünü ve bunları Seçim Şikâyet Komisyonu’na sunmak istediğini söylemiş ve Eide’nin bu bilginin açıklanmasına karşı çıktığını iddia etmişti. Bu suçlamaları reddeden Kai Eide, şu açıklamayı yaptı:

“Seçimlerde yaygın bir şekilde yolsuzluk vardı ancak şu noktada somut rakamlar dile getirmek sadece spekülayon olur.“

Yeniden sayım işlemin sonuçları bekleniyor

AB seçim gözlemcileri, kullanılan oyların yaklaşık dörtte birinin sahte ya da en azından şüpheli olduğunu duyurmuştu. Buna göre, 1,5 milyon tartışmalı oyun bir milyondan fazlası Hamid Karzai’ye verilmişti. Şu ana kadar geçerli olan nihai sonuçlara göre, Karzai, oyların yaklaşık yüzde 55’ini aldı.

Şüpheli seçim sandıklarından alınan rast gele örneklerle yapılan yeniden sayım işlemi ise sona erdi. Karzai, Seçim Şikâyet Komisyonu’ndan sonuçları Pazartesi ya da Salı günü açıklamasını istedi. Yapılan denetlemeyi takiben Karzai’nin oy oranı yüzde 50’nin altına düşebilir.

“Afgan halkının güveni sarsıldı”

Yine de pek çok Afgan, yeni bir Karzai dönemine içten içe hazır. Kabil Üniversitesi Siyasi Araştırmalar Merkezi Direktörü Hamidullah Nur Ebad’ın tahminlerine göre, halkı ikinci seçim turuna katılmak için harekete geçirmek çok zor olur:

“Son iki anketimizde, insanların demokrasiye hep olumlu puan verdiklerini tespit ettik. Özellikle Afganistan’daki ifade özgürlüğü, Afganlar için iyi ve olumluydu. Ayrıca seçimlere gitmek de. Ancak şimdi demokrasinin nasıl kötüye kullanıldığını görünce, insan biraz hayal kırıklığına uğruyor, değil mi?”

Ebad’a göre, ağır usulsüzlük suçlamaları ve gözlemcilerin dahi karmaşık bulduğu denetim süreci, Afgan halkının güvenini sarsıyor. ABD ve diğer NATO ülkelerinin dışişleri bakanlarının Karzai’nin tekrar devlet başkanı kalması konusunda anlaştıkları yönündeki haberler de buna katkı sağlıyor.

Clinton’dan Afganistan mesajı

Avrupa ve Rusya'yı kapsayan beş günlük bir geziye çıkan ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, İngiltere’de yaptığı açıklamada, Afganistan'daki devlet başkanlığı seçimini kazanan kişinin ülkenin sorunlarını çözmek için "daha fazla çaba" harcaması gerekeceğini ve bu ülkedeki amaçlarının El Kaide'yi bozguna uğratmak olduğunu söyledi. Clinton, yeni devlet başkanının ABD, ordu ve Afgan halkı ile daha iyi ilişkiler kurması gerektiğini ifade etti.

Sabina Matthay - Kâbil / Çeviren: Başak Sezen

Editör: Ahmet Günaltay