TÜR 0403 Lehrermangel Schule

Almanya öğretmen sayısının azlığından mustarip. Konuyla ilgili devam eden tartışmalarda bunun farklı nedenleri olduğu savunuluyor. Almanya’da öğretmenlik mesleğinin çok saygın ve popüler olmaması, öğretmenlerin görevlendirilmesiyle ilgili planlamanın yeterince iyi yapılamaması ve öğretmenlik eğitimi almış çoğu kişinin okulda eğitim verebilecek yeterli pratiğe sahip olmadığı, bu tespitlerden sadece bazıları. Mevcut öğretmen açığı, eyaletler arasında öğretmen kapma yarışına neden oluyor. Birkaç yıl öncesine kadar endüstri sektöründe çalışan ama ardından Fizik öğretmeni olan Markus Alt, neden öğretmen olmayı seçtiğini, "Mesleğimi severek ve inanarak yapıyorum. Meslek seçimimde de doğru kararı verdiğimi düşünüyorum. Tek istediğim bana vaat edilenlerin yerine getirilmesi. Ne ders verdiğim okulumu ne de bulunduğum şehri değiştirmek isterim. Çünkü buradan ayrıldığımda arkamdan fizik dersi verecek başka biri yok. Öğrencilerimden de ayrılmış olacağım. Hem burada öğretmen açığı varken neden başka bir eyalete gideyim ki?” sözleriyle açıklıyor.

Eğitim Bakanı'nın çözüm önerisi

Federal Eğitim Bakanı Annette Schavan'ın dileği, Markus Alt gibi örneklerin artması. Zira Federal Eğitim Bakanı, Almanya’daki mevcut öğretmen sıkıntısının çeşitli endüstri kollarında çalışan yetişmiş uzmanların, çalıştıkları şirketlerden özel izin alarak okullarda ders verebilmeleriyle aşılabileceğini düşünüyor.

Fizik, kimya ve matematik öğretmeni eksik

Bakan Schavan, özellikle fizik, kimya ve matematik gibi fen bilimleri uzmanlarına ihtiyaç duyulduğunun altını çiziyor. Almanya'da görev yapan öğretmenlerinin yaş ortalaması oldukça yüksek. Önümüzdeki yıllarda şu an çalışan öğretmenlerin yaklaşık üçte biri emekliye ayrılacak. Bunun en olumsuz tarafıysa şu an görevinden ayrılan her 100 öğretmenin yerine en fazla 60 ya da 70 öğretmenin görevlendirilebilmesi. Her bir eyaletin tam olarak kaç öğretmene ihtiyaç duyduğuysa tam olarak bilinmiyor.

Yılda 22 bin yeni öğretmene ihtiyaç duyuluyor

Yıllardır eğitim araştırmaları konusunda çalışmalar yürüten Klaus Klemm’e göre Almanya’da her yıl en az 22 bin yeni öğretmene ihtiyaç var. Ancak öğretmenlerin görevlendirilmesi konusunda sistematik bir planlamadan çok büyük bir kargaşa yaşanıyor.

Peki, geçtiğimiz yıllarda öğretmen olmak isteyenlerin sayısı neden bu kadar azaldı? Öğretmenlik mesleği son yıllarda imaj kaybına uğradı. Birçok ülkede öğrencilerin eğitim ve öğretim seviyelerini ortaya koyan uluslararası PISA eğitim araştırmalarında Almanya son yıllarda kötü sonuçlar elde etti ve başarısızlığın nedenleri genellikle öğretmenlere mal edildi. Ayrıca Almanya’daki öğretmenler öğleden sonra okul olmadığı için çalışmadıkları ve okulların kapalı olduğu yaz tatili döneminde 6 hafta izin yaptıkları için “tembel” olarak addedildi.

Eğitim araştırmacısı Klaus Klemm insanların öğretmen olma kararını verirken hangi kriterleri baz aldığını şöyle açıklıyor:

”Üniversite öğrencilerinin öğretmenlik dalını seçmek için farklı nedenleri var. Öğleden sonra çalışmamak ve dolayısıyla ileride aile ve çocuklarıyla daha fazla zaman geçirmekten, pedagojik alanda faaliyet gösterme arzusu ve çocuklarla çalışma isteğine kadar bu nedenler farklı farklı. Öğretmenlik bölümünde okuyup da, aslında hiç çocuk sevmeyenler de var. Bu kişiler örneğin bir bankada ya da özel şirkette çalışma imkânı bulamamış ve 'neyse o zaman ben de öğretmen olurum' diyen kişiler."

Öğretmenlik yıpratıyor

Öğretmenliğin Almanya’da fazlaca rağbet görmemesinin bir başka nedeni de, öğretmenlerin çalışma hayatı boyunca fazlaca zorlanıp yıpranmaları. Yapılan son araştırmalar günümüzde Almanya’daki öğretmenlerin çoğunun emeklilik yaşına gelmeden bu nedenlerden ötürü görevinden ayrıldığını ortaya koyuyor. Almanya’da lise bitirme sınavını geçebilenlerin neredeyse tamamı öğretmenlik dalında okuyabiliyor. Konuyla ilgili yapılan son araştırmalarsa lise bitirme sınavında nispeten düşük not alan öğrencilerin öğretmenlik mesleğini mezuniyet derecesi daha yüksek olan diğer öğrencilere göre daha fazla tercih ettiğini ortaya koyuyor.

İngiltere ve Kanada'da öğretmenlerin itibarı büyük

Öğretmenlik mesleğinin itibar gördüğü ülkeler arasında İngiltere ve Kanada sayılabilir. Bu ülkelerde mühendisler ve bankacılar gibi özel sektörde yüksek maaşlı çalışan uzmanlar, tercihlerini sıklıkla sınıflarda ders vermek yönünde kullanıyor. PISA eğitim araştırmaları birincisi Finlandiya’daysa o yılki mezunlar arasında en iyi olanlar öğretmenlik mesleğine alınıyorlar. Öğretmenlik için oldukça sıkı kuralların olduğu bu ülkede öğretmen maaşları da nispeten düşük. Ancak öğretmenlik eğitimi için yapılan başvuruların sayısı ihtiyaç duyulan sayının çok üzerinde. Almanya’daki durumsa bunun tam aksi. Zira Almanya Öğretmenler Sendikası’nın (GEW) bilgilerine göre, öğretmenlik için yapılan başvurular o kadar düşük ki, eyaletlerin eğitim bakanlıkları yapılan her başvuruya olumlu yanıt vermek durumunda kalıyor.