Altı yazar, altı belgesel

Türk-Alman Kültür Forumu Başkanı Yönetmen Osman Okkan’ın Türk edebiyatının önde gelen altı yazarının portrelerini ele aldığı son belgesel çalışması, adını şair Nazım Hikmet’in ünlü şiiri “Memleketimden İnsan Manzaraları”ndan alıyor. Almanca ve Türkçe hazırlanan 30’ar dakikalık belgesellerde, Nazım Hikmet, Yaşar Kemal, Murathan Mungan, Orhan Pamuk, Elif Şafak ve Aslı Erdoğan’ın yaşam öyküleri anlatılıyor.

Daha önce Yaşar Kemal ile Nazım Hikmet’in portrelerinin 1'er saatlik versiyonları Fransa-Almanya ortaklığındaki kültür kanalı Arte’de, altı belgeselin 10’ar dakikalık kısa versiyonları ise Batı Alman Radyo- Televizyon Kurumu WDR'de yayınlanmıştı; belgeseller son olarak da DVD formatında hazırlandı.

Yönetmen Osman Okkan DVD setinin tanıtım gecesinde Türk edebiyatının önemli yazarlarının yaşam öykülerine ışık tutmasının nedenlerini şöyle açıkladı: “Kültür ve sanat yoluyla toplumların birbirlerini anlamaları birbirlerinin durumlarını ve geçmişlerini kavramaları çok daha kalıcı sonuçlar getirebiliyor. O yüzden bu bir çeşit hem Türkiye’nin toplumsal birikimine sahip çıkmak onu dışarıya da tanıtabilmek amacını güden bir film dizisi. Aynı zamanda bu yazarların hem kendi kimlikleri hem de eserleriyle dış dünyada da örneğin Almanya'da da Fransa'da da ‘Arte' yoluyla tanınmalarını sağlama amacını güden bir dizi. “

Üniversitede seminer konusu

“Memleketimden İnsan Manzaraları – Türkiye’den Altı Yazar Portresi”, bir süredir Almanya'da Duisburg-Essen Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde verilen bir seminerin de konusunu oluşturuyor.

Yönetmen Osman Okkan gençlerle iletişim içinde olmanın çok faydalı bir adım olduğunu belirterek, amaçlarının bu sayede daha fazla sayıda gence ulaşmak ve onları Türk edebiyatı hakkında bilgilendirmek olduğunu söylüyor. Peki, 6 yazarlık bu seçki oluşturulurken nelere dikkat edildi, yazarların seçiminde nasıl kriterler göz önünde bulunduruldu? Osman Okkan bu soruya, “Altı yazarın seçilmesinde tabii pek çok kriter rol oynadı, bunların başında WDR’de ve Arte’de sorumlu redaksiyonların düşünceleri önemliydi. Ama aynı zamanda biz Türkiye’de de Almanya ve Fransa’da çeşitli yazarlar ve edebiyat eleştirmenleriyle görüştük. Çok önemli bir kriter de bu yazarların son 10 yıl içinde Almanca ve Fransızca'ya kitaplarının çevrilmiş olmasıydı. Bu yüzden Türkiye’den hepimizin çok istediği çok yakından tanıdığı yazarların bir bölümü ne yazık ki dizide yer alamadı" yanıtını veriyor.

"Ağır bir deneyim"

Belgeselde yaşam öyküsü anlatılan altı yazardan biri Aslı Erdoğan. 2005’te Fransız “Lire” edebiyat dergisi tarafından “Geleceğin 50 yazarı” arasında gösterilen Türk edebiyatının genç kuşak yazarlarından Aslı Erdoğan’ın “Kırmızı Pelerinli Kent” ve "Mucizevi Mandarin" adlı kitapları Almanca'ya çevrilmişti. Aslı Erdoğan şimdi de bu belgesel serisi çerçevesinde Alman okurla bir kez daha buluşuyor. Köln'deki tanıtım toplantısına katılan ve "Kırmızı Pelerinli Kent" adlı romanından bölümler okuyan yazar, kendi portresini de etkinliğe katılanlarla birlikte izledi. Kendisini ekranda ilk kez izleyişini ‘ağır bir deneyim’ olarak niteleyen yazar, belgeseli birkaç kez izledikten sonra ise izlenimlerinin değiştiğini ifade ediyor: “İlk kez kendi imajımla barıştım, bu filmin çok sevgiyle yapıldığını düşünüyorum. Osman Bey olağanüstü hassas davranmış, Yaşar Kemal’e de öyle, diğer yazarlara da öyle… Çok karmaşık duygular içindeyim, daha çok duygusal tepkiler verdim. Tam ne dendiğini bile anlayamıyorum; öyle bir duygusal yoğunluk yaşıyorum ki her izlediğimde…."

Türk edebiyatına saygı duruşu

Aslı Erdoğan Yaşar Kemal, Nazım Hikmet gibi Türk edebiyatı denince akla gelen ilk birkaç yazarla aynı seçki içinde yer almanın da kendisini onurlandırdığını belirtiyor: “Bir yanıyla çok onur verici, şaşırdım, hakikaten Türk edebiyatının ağır topları denir ya, farklı kuşaklardan ve farklı türlerden… Bence başarılı bir seçim, doğru bir yaklaşım… Birbirine benzeyen altı yazardan çok, kadın erkek köylü kentli olabilecek bütün ayrımları kapsaması… “

Altı yazarı buluşturan belgesel dizisi, Türk edebiyatına bir saygı duruşu niteliğinde. Yönetmen Osman Okkan, belgesellerin Türkiye'de de gösterilmesini arzu ettiğini belirtirken, bu konuyla ilgili olarak şimdiye kadar az kişiyle iletişim kurulduğunu ancak gelen tepkilerin olumlu olduğunu kaydediyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Başak Özay, Gizem Gümüş

Editör: Beklan Kulaksızoğlu