APEC zirvesinde Bush'a protesto

Asya Pasifik Ekonomik Forumu APEC’e üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları arasındaki Zirve buluşmasının Pazar günkü bölümü ikili görüşmelerle geçti. Peru’nun başkenti Lima’da düzenlenen zirvede global mali kriz nedeniyle ticari himayecilikten kaçınılması ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına engel çıkarılmaması çağrısının yer aldığı bir ortak bildiri yayınlandı.

Küresel krizden çıkış arandı

Küresel mali ve ekonomik krizden çıkış yollarının aranması Lima’daki APEC zirvesinin öncelikli konusuydu. Asya Pasifik Ekonomik Forumu, hacim olarak global ekonominin yaklaşık yarısını temsil eden ülkeler arasında yapıldığı için dikkatle izlendi. Liderler arasındaki görüşmelerin kapalı kapılar ardında yapılmasına rağmen yön belliydi. APEC liderleri mali piyasaların çığırından çıkmasına rağmen hiç olmazsa önümüzdeki on iki aylık dönemde milli ekonomileri rekabetten koruyacak himayeci tedbirlere başvurmamayı kararlaştırdılar.

ABD Başkanı George Bush, belki de son kez çıktığı uluslararası siyaset sahnesindeki konuşmasında, devletin piyasalara müdahale etmesine kesinlikle karşı olduklarını tekrarladı: “Bütün çabalarımızı, ekonomik büyümenin üç gücünde yoğunlaştırılmalıyız: hür piyasalar, hür ticaret ve hür insanlar.”

ABD Başkanı 1930’ların depresyon yıllarında uygulanan, himayeciliğin küresel ekonomik felakete yol açtığını hatırlattı. Zirveye ev sahipliği yapan Peru Devlet Başkanı Alan Garcia da buluşmayı açış konuşmasında, ekonomik ve mali krize sadece hür ticaret ve piyasa ekonomisinin çare olabileceğini söyledi.

Zirvenin üç konusu

Peru Savunma Bakanlığı’nda düzenlenen APEC zirvesine üç konu hakimdi. Mali kriz, çıkmaza giren Doha turu dünya ticaret görüşmeleri ve enerji ikmali. Kapanış bildirisinde daha öncekiler gibi niyet açıklamaları dışında pek somut kararların yer almaması, ABD, Rusya ve Japonya gibi sanayi ülkeleriyle, Çin ve Güney Kore gibi sanayileşmesini tamamlamak üzere olan ülkeler arasındaki çıkar çatışmasından kaynaklanıyordu.

Bölgesel işbirliğinde de görüşler ayrılıyor. Meksika, Şili ve Peru gibi Latin Amerika ülkeleri ortak tutum üzerinde anlaşamıyorlar. Bu nedenle zirvenin asıl değeri, kısa zamanda dar bir alanda ikili konular hakkındaki ikili görüşmelere imkan tanımasından kaynaklanıyor. Bütün ülkeler de bu fırsattan yararlanmaya çalıştı. ABD Başkanı, Rus, Japon, Kanadalı ve Güney Koreli meslektaşlarıyla buluşurken Peru ile Japonya, bölgeler arası ekonomik anlaşmalara varmanın zorlaşması nedeniyle ikili serbest ticaret anlaşması imzaladılar.

Uribe’nin çağrısı

Kolombiya Devlet Başkanı Alvaro Uribe de ülkesi APEC üyesi olmadığı için konuk statüsüyle katıldığı Lima zirvesinde ikili ticari ilişkilerin geliştirilmesi çağrısında bulundu. Resmi görüşmelerde de tarafların oldukça iyi niyetli davrandıkları gözden kaçmadı. APEC liderleri, Washington’da düzenlenen Yirmiler Grubu Finans Zirvesinde alınan kararları uygulama vaadinde bulundular. Çıkmaza giren dünya ticaret görüşmelerine devam edilmesi için de Asya Pasifik Ekonomik Forumu önümüzdeki aylarda yeni önerilerde bulunacak.