Arkeologların korkulu rüyası: hazine avcıları

Arkeologlar, Ren Nehri bölgesinde yıllardır kaçak hazine avcılarıyla adeta köşe kapmaca oynuyor. Amatör arkeologlardan bazılarının niyeti aslında o kadar da kötü değil. Ellerinde metal detektörleriyle hobi olarak arkeologculuk oynuyorlar. Diğerleri ise kolay para kazama peşindeler. Ancak amaç ne olursa olsun her yeri delik deşik ediyorlar. Ayrıca işaretlenmiş kazı alanları bile onları ürkütmeye yetmiyor.

Serbest piyasada alıcı buluyor

Örneğin Bonn Şehir Müzesi koleksiyonuna katılan bir altın sikke, kaçak hazine avcısının ganimetleri arasında bulunmuştu. Kelt sikkesinin milattan önce birinci yüzyıldan kalma olduğu düşünülüyor. Bonn Yeraltı Anıtlarını Koruma Dairesi'nden Dr. Helmut Luley, "Değerli bir parça. Serbest piyasada, açık arttırma platformlarında iki bin ila üç bin euro arasında alıcı bulur" diye konuştu.

Luley, genellikle Roma zamanından kalma sikke arayan bu kaçak hazine avcılarının, geceleri avlandıklarını ifade ederken, "Genellikle her şey olup bittikten sonra izlerine rastlıyoruz. Arazi, sanki köstebek sürüsünün hücumuna uğramış gibi bir hal alıyor" dedi.

İhbar yağıyor

Helmut Luley, yerel makamlardan, arkeologlardan veya vatandaşlardan ayda üç dört olası hazine avcısı ihbarı aldıklarını aktardı. Ancak hazine avcıları yakalansa bile, arkeolojik bulguların hepsinin geri alınabilmesi mümkün değil.

Keltlerden kalma altın sikke de 13 yıl süren yoğun uğraşılar sonucunda müzeye alınabildi. Sikkeyi bulan hazine avcısı, 2005 yılında Köln yakınlarındaki Frechen'de yakalandı. "M" kod adı verilen hazine avcısının, kazdığı 30 metre derinliğinde çukurdan çıkarttığı çok sayıda bulguya polis tarafından el kondu. Ancak bu bulguların yasal sahibinin Hazine Avcısı “M” olmadığının ispatlanması hiç de kolay olmadı. Yasal sürecin sonucundaysa eyaletin payına sadece ele geçirilen tarihi eserlerin dörtte biri düştü. Arkeologlar, diğer eyaletlerde olduğu gibi Kuzey Ren Vestfalya Eyaletinde'de de, sahipsiz bulguların otomatik olarak devlete devredilmesini sağlayacak bir düzenleme yapılmasını talep ediyorlar.

Eyalet Arkeologları Birliği'ne göre, bulunduğu şartlardan ayrı değerlendirilmek zorunda kalan arkeolojik gömüler, bilimsel değerlerinin neredeyse tamamını kaybediyorlar. Bu nedenle arkeolojik kazıların, Anıtları Koruma Yasası uyarınca izne tabi olarak yapılması gerekiyor.

Arkeologlar, şu an için hala hazine avcılarına karşı bir sıfır mağlup durumdalar. Ünlü internet açık arttırma platformu Ebay yaşanan olaylar üzerine, 1 Haziran 2008'den bu yana arkeolojik bulgular için kaynak gösterme zorunluluğu getirdi. Arkeologlar için küçük, dünya tarihi için büyük bir adım.

Dirk Eckert / Çeviren:Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay