Asya'da petrol rekabeti büyüyor

Hindistan’ın doğal gaz almak istediği ülkeler İran, Türkmenistan ve Birmanya. Birmanya ve transit ülke Bangladeş ile başlatılan görüşmeler başarılı geçiyor. Hindistan hükümeti aynı zamanda İran ve Türkmenistan doğal gazını da Afganistan üzerinden ülkesine bağlatmak istiyor. Ancak bu iki projenin de gerçekleşmesi nakil boru hattının Pakistan’dan geçmesiyle mümkün olabilir. Hindistan ile ezeli düşmanı Pakistan arasındaki nükleer yumuşama dönemine rağmen yeni Delhi hükümeti enerji ihtiyacının karşılanmasını Pakistan’ın keyfine bırakmak istemiyor. Bu ikileme çözüm önerisi İran’dan geldi.

İran’ın eski Hindistan Büyükelçisi Hamid Ansari projeyi şöyle anlatıyor: “Hindistan hükümeti der ki: doğal gaza ihtiyacımız var. Doğal gazı İrran’ddan alabiliriz. Ama bu enerji hammaddesinin Hindistan’a ulaşacağını Tahran yönetimi taahhüt etsin. Yani doğal gazın pakistan’dan nasıl geçirileceğine İrran karar versin.”

"Pakistan'ın tutumu değişti"

Söz konusu boru hattının uzunluğu 2 bin 700 km.‘yi buluyor. Dört milyar dolarlık yatırım gerektiren bu projeden tabii transit ülke Pakistan da yararlanacak. Hamid Ansari maddi çıkarların söz konusu olmasıyla İslamabad yönetiminin de konuya bakışını değiştirdiğini söylüyor: “Son aylarda Pakistan hükümetinin tutumu oldukça değişti. Önce projeye tamamen karşıydı. Boru hattının güvenliği gibi bir takım gerekçelere sığınıyordu. Ama şimdi boru hattının güvenliğini garanti edebileceğini söylüyor. Konuyu İran ile görüşecekler. Bu da tabii Hindistan’ın lehine bir gelişme.”

Boru hattı diplomasisinin pakistan-Hindistan ilişkilerinin düzelmesine katkıda bulunacağı kesin. Ama bu da başka yerden sorun patlak vermeyeceği anlamına gelmiyor. Asya’da enerji rezervi arayan tek ülke Hindistan değil. Yılda %8’lik büyüme kaydeden çin ekonomisi de enerji darboğazları yüzündden zaman zaman sanaji sektörüne elektrik veremiyor. Petrol fiyatının artmasında da Çin’deki tüketimin hızla tırmanması önemli rol oynuyor.

Çin ve Hindistan rekabeti

Çin ve Hindistan dünya nüfusunun üçte birinden gazlasını barındırıyorlar. Enerji piyasasında birbiriyle müşteri rekabeti yapan bu iki ülke de, Rus Yukos şirketine bağlı Yuganskneftegas’a hissedar olmaya çalışıyorlar. Çin Sosyal Araştırmalar Akademisi’nden Liu Şiaşue Pekin’in Yeni Delhi’ye en önemli rakip gözüyle baktığına ise ihtimal vermiyor: “Petrol çıkarma ve satma hakkının büyük bölümü Amerikan tröstlerinde. Bu alanda ABD tartışılmaz bir üstünlüğe sahip. Bu bakımdan Çin baskı hissediyorsa, bu Hindistan’ın değil Amerikan şirketlerinin baskısı olabilir.”