Avrupa Konseyi 60 yaşında

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yıkıntılar altında kalan Avrupa ülkelerini ortak değerler etrafında birleştirmek dönemin siyasilerinin ilk hedefiydi. Ancak Almanya ile Fransa’nın birbirine düşman olduğu yıllarda, Avrupa'nın birliğinden bahsetmek, bir ütopyayı hayata geçirmekle eşdeğer görülüyordu.

Bu nedenle İngiltere’nin önde gelen devlet adamlarından Winston Churchill'in Zürih Üniversitesi’ndeki konuşmasında, “Avrupa Birleşik Devletleri”nden bahsetmesi o dönem büyük şaşkınlık yarattı. Chruchill, “uzun tarihimize dönüp baktığımda, ulusal savaşların sonuna geldiğimizi düşünüyorum” diyordu. Tehlikelerin büyüklüğüne işaret eden İngiliz siyaset adamı, “gücümüz de büyük” şeklinde konuşuyordu.

10 ülke ile kuruldu

Churchill’in çabaları meyvelerini verdi. Avrupa Konseyi, bundan 60 yıl önce 5 Mayıs 1949’da konseyin kurucu antlaşması olan Londra Antlaşması’na Belçika, Danimarka, Fransa, İngiltere, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç ve İsveç’in imza atması ile kuruldu. Konseyin amacı, Avrupa'nın birliğini geliştirmek, insan haklarını korumak, sosyal ve ekonomik kalkınmaya yardımcı olmaktı. İki yıl sonra Türkiye ve Yunanistan da Konseye katıldı. 1950 yılında Almanya, 1989 yılında ise pek çok Doğu Avrupa ülkesi Konsey'e üye oldu. Avrupa Konseyi’nin bugün, Avrupa Birliği dışındaki 20 ülkenin de aralarında bulunduğu, 47 üyesi var. Ancak Churchill’in Avrupa Birleşik Devletleri rüyasıyla ilk ateşini yaktığı birleşmeden geriye, daha çok uluslararası ihtilafların masaya yatırıldığı tartışma ortamı benzeri bir oluşum kaldı.

“Siyasi irade eksik”

Geçen 60 yıl içinde Avrupa Konseyi üyesi ülkeler, Avrupa’nın siyasi ihtilaflarla bezenmiş yaşamına çok da büyük kazanımlar getirmeyen sözleşmeler imzaladı. Avrupa Konseyi ve Konseyin temsilcileri yeterince etkili olamamanın sıkıntısını yaşıyor. Avrupa Konseyi'nin görevi, insan haklarının korunmasını sağlamak ve halklar arasındaki kültürel alışverişi desteklemek. Konsey, yabancı düşmanlığını kınayan ve hoşgörüyü desteklemeye çalışan tutumuyla kendini tanıttı; insan ticaretine karşı çıkıyor, nesli tükenmeye yüz tutan hayvan türlerinin çoğaltılması için çalışıyor.

“Önemli kararlar AB’de alınıyor”

Avrupa Konseyi'nin kâğıt üzerindeki kararlarıyla hangi hükümet ciddi anlamda ilgileniyor? Avrupa Konseyi Başkanı Luis Maria de Puig, “bazen siyasi irade eksikliği gözleniyor” sözleriyle serzenişte bulunuyor. Puig, “önemli kararların Avrupa Konseyi’nde değil, Avrupa Birliği’nde alınmasını yadırgamamak gerekir” diyor.

Martin Durm, Ajanslar / Çeviri: Başak Özay

Editör: Ahmet Günaltay