1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Avrupalılar Euro'yu sevmedi

2 Ocak 2004

Avrupa ortak para birimi Euro’nun kullanılmaya başlamasıyla birlikte artan pahalılık Avrupalılar’ın bu para biriminden şikayet etmesine neden oluyor.

https://p.dw.com/p/Abhm
Avrupalılar, Euro'nun pahalılığa neden olması nedeniyle bu para birimine ısınamadılar
Avrupalılar, Euro'nun pahalılığa neden olması nedeniyle bu para birimine ısınamadılarFotoğraf: AP

Avrupa ekonomi ve para birliğinin üçüncü kademesi tam beş yıl önce ateşlenmişti. AB’nin 11 üyesi için ortak para biri Euro gözlerini para dünyasına açmıştı. Euro daha elle tutulup gözle görülmüyor, ama kaydi işlemlerde kullanılıyordu. Aradan üç yıl geçtikten sonra banknot ve madeni para şeklindeki Euro‘lar Helsinki’den Palermo’ya kadar herkesin tek ödeme aracı oldu. 2001 yılında Yunanistan’ın da Euro kervanına katılmasıyla tek parayı paylaşan AB üyelerinin sayısı 12’ye çıkmıştı.

Euro, 300 milyondan fazla Avrupalı’nın cüzdanını doldurdu, ama çoğunun kalbini fethedemedi. Alışverişte hala Avrupalı aklından Mark, Frank ya da Liret’i geçiriyor. Almanlar‘ın üçte ikisi Euro’ya geçilmesine üzüldüğünü, hatta kötü

olduğunu söylüyor. Ve Euro‘yu benimseyemeyenlerin başında Almanlar başta geliyor. Ortak para birimine sempati duyamayanların Euro bölgesi ortalaması %44 dolayında. İrlanda, Lüksemburg ve Belçika gibi küçük ülkelerde ise Euro‘dan memnun olanların oranı %75’i geçiyor.

Euro pahalılığa neden oldu

Brüksel’deki uzmanlar, Almanlar’ı Euro‘dan soğutan nedenlerin başında, ortak para biriminin pahalılığa yol açtığı iddiasının geldiğini belirtiyorlar. Her on Avrupalı’dan dokuzu, Euro‘ya geçiş sırasında fiyatların tüketici aleyhine değiştirildiği görüşünde. AB Komisyonu ise lokanta ve kafelerin ortak para birimine geçişi kötüye kullanmalarına rağmen Euro’nun enflasyon üzerinde etkili olmadığını savunuyor.

Polemikler hala kesilmiş değil. İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi yıl sonlarına doğru pahalılıktan Euro’nun sorumlu olduğunu öne sürürken, başbakanlık döneminde İtalya’yı Euro’ya hazırlayan Komisyon Başkanı Romano Prodi, bu yanılgının, fiyatlardaki gelişmenin İtalya’da yeterince dikkate alınmamasından kaynaklandığını öne sürmüştü.

Euro’yu kullanmayan AB ülkeleri

Euro’nun beşinci doğum gününde şampanya patlatmak kimsenin içinden gelmedi. Euro’nun Amerikan Dolar’ı karşısında sürekli değer kazanması da sevince vesile olmuyor. Euro‘ya geçişin teknik süreci aksamadan tamamlanmış, ama İsveçliler’in %56’sının ortak parayı ret etmesi moral bozmuştu.

Euro‘nun ateşli savunucusu Dışişleri Bakanı Anna Lindh referandumdan birkaç gün önce bıçaklanarak öldürülmüştü. İngiltere ve Danimarka’nın da ortak para birimini paylaşma takvimleri belli değil. Danimarka şimdilik, küçük dalgalanma payı bırakan Avrupa kambiyo mekanizmasıyla yetiniyor.

Yeni üyeler para birliğine de üye oluyor

1 Mayıs 2004’te AB’ne katılacak olan on ülke doğrudan Avrupa Para Birliği’ne de üye olacak. Ama milli paralarının önce iki yıl süreyle kambiyo mekanizmasına dayanaklılığını kanıtlaması gerekiyor ki Euro‘yu hak edebilsinler. Öte yandan, Masstricht Anlaşması‘nın borçlanma, faiz ve enflasyon kriterlerine uymaları da şart.

Euro’ya geçişle birlikte ortak para bölgesi ülkeleri milli hükümetlerin yetkisinde kalan bütçe politikalarını karşılıklı denetleme imkanına da kavuştular. Bunların arasında Euro İstikrar Paktı‘nda öngörülen, aşırı borçlanmadan kaçınma yükümlülüğü de var. Almanya ve Fransa gibi çekirdek ülkelerde borçlanma kontrolden çıktı. Ama Berlin ve Paris yönetimleri borçlanma cezası ödemeye ret ettiler. İstikrar kriterlerindeki sulanmanın, faizlerin artıp büyüme hızının düşmesine yol açıp açmayacağı önümüzdeki aylarda belli olacak.