Bağlantısızlar Tahran'da
27 Ağustos 2012
Soğuk Savaş’ın en gerilimli döneminde, 1961 yılında kurulan Bağlantısızlar Hareketi, günümüzde yeni bir anlam kazanmaya çalışıyor. Bölgede savaş rüzgarlarının estiği bir dönemde İran, Bağlantısızlar Hareketi'nin üç yıllık dönem başkanlığını Mısır’dan devraldı. İran'ın ev sahipliğinde perşembe günü başlayacak iki günlük zirve öncesinde otuzu aşkın ülkenin dışişleri bakanları salı günü bir araya geliyor.
Berlin merkezli Bilim ve Politika Vakfı Direktörü Volker Perthes, 120 üyeli Bağlantısızlar Hareketi'nin günümüz koşullarındaki anlamıyla ilgili şunları söylüyor:
“Grubun yeni bir anlam kazanıp kazanmadığını bilemiyorum, ama hâlâ önemini koruyor. Sonuçta BM’ye üye ülkelerin üçte ikisi bu oluşum içinde yer alıyor. Aralarında çok küçük ülkeler de var. Konu artık Soğuk Savaş’taki iki büyük bloğa karşı konumda olmak ya da bu ikisinin dışında tutum takınmak değil. Konu, Yirmiler Grubu'nda, Sekizler Grubu'nda, hatta BM Güvenlik Konseyi'nde belirleyici bir oy hakkı bulunmayan ülkelerin, Bağlantısızlar Hareketi yoluyla dünya politikalarında ağırlık koyma çabası.”
İran Batı'ya karşı destek umudunda
Nükleer programı nedeniyle siyasî izolasyon ve ekonomik yaptırımlarla karşı karşıya bulunan İran için konferans büyük önem taşıyor. Batı'nın yaptırımlarına karşı Bağlantısızlar Hareketi'nden destek uman İran, Suriye konusunda da bir barış planı sunmayı planlıyor. İran tarafı planın ayrıntılarını açıklamamakla birlikte kapsamlı bir plan olduğunu ve Suriye hükümetinin desteğini aldığını bildirdi.
Esad rejimi Tahran'daki zirvede başbakan ve dışişleri bakanı tarafından temsil edilecek. İran kaynakları, Suriye Başbakanı Vail Nadir Hakli ve Dışişleri Bakanı Velid Muallim'in zirveye katılacağını açıkladı.
İsrail ve ABD'ye rağmen katılacak
Zirvenin dikkat çekici bir başka katılımcısı BM Genel Sekreteri Ban ki Moon olacak. Ban, İsrail ve ABD'den gelen tepkilere rağmen Tahran'daki zirveye katılacağını açıkladı. BM Genel Sekreteri'nin, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile de ikili bir görüşme yapması planlanıyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Ban Ki Moon'un Tahran'a gitmesinin ‘büyük bir hata' olacağını söylemiş, ABD'nin BM nezdindeki büyükelçisi Susan Rice da Ban'a gitmemesi çağrısında bulunmuştu.
Berlin merkezli Bilim ve Politika Vakfı Direktörü Volker Perthes, BM Genel Sekreteri Ban ki Moon'un Tahran'daki zirveye katılımını şöyle değerlendiriyor:
“İran'ı pek çok alanda siyasî olarak izole edebilirsiniz, yaptırımlar yoluyla ekonomik olarak baskı altına alabilirsiniz. Ama ülke orada duruyor, önemli bir bölgesel güç ve iktidara kim gelirse gelsin bu değişmeyecek. Son günlerde de gördük. Mollalar ya da Ahmedinejad'a hiç de dost olmayan Mısır Cumhurbaşkanı Mursi, ‘Suriye ile ilgili bölgesel bir bağlantı grubu kuracaksak, İran'ın da dahil olması gerek' dedi. Yine hiçbir şekilde İran dostu olmayan Suudiler de İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısında İran ile görüş ayrılıklarını yumuşatmaya çalıştılar. Bölgesel güçler için bu şu anlama geliyor: O ya da bu şekilde İran ile birlikte yaşamak zorundalar ve onu tamamen dışlayamazlar. Ancak Ban ki Moon tabii ki Tahran'ı ziyarete değil, Tahran'da düzenlenen Bağlantısızlar Hareketi konferansına gidiyor.”
© Deutsche Welle Türkçe
DW,AFP/BK,HK