Berlin'de din ve ahlak oylaması

Çokkültürlülüğün hakim olduğu Berlin’de, 2006 yılından beri 7'inci sınıftan itibaren öğrenciler zorunlu ahlak ve toplumsal değerler dersi alıyor. Farklı inanç ve kültürlere sahip öğrencilerin katıldığı bu derste; kimlik, arkadaşlık, özgürlük, şiddet, adalet, ayrımcılık gibi konular işleniyor, ayrıca dinler hakkında bilgi veriliyor. Kiliselerin desteği ile oluşturulan ”Pro Reli” girişimi ise zorunlu ahlak dersi yerine öğrencilerin din ya da ahlak dersi arasında seçim yapabilmesini talep ediyor.

”Pro Reli” Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Christoph Lehmann, öğrencilerin inançlarına dair bilgileri okulda alması gerektiği görüşünde. "Çünkü okul aynı zamanda herkesin kendi dini inancına eleştirel açıdan yaklaşabileceği bir yer" diyen Lehmann, kilise, cami veya diğer dini cemaatlerde ise farklı bir atmosfer bulunduğu, buralarda dini eğitim ve uygulamalara ağırlık verildiğini belirtti.

DİTİB'den destek

Hristiyan Demokrat Birlik ile Hür Demokrat Parti’nin Berlin teşkilatlarından da destek alan "Pro Reli” girişimi, halk oylamasından istediği sonucu elde edebilmek için Müslümanların da oyunu almayı ümit ediyor.

Diyanet İşleri Türk İslam Birliği (DİTİB) Berlin Şubesi Halkla İlişkiler Sorumlusu Ender Çetin de ”Pro Reli”nin kendilerinden destek istediğini belirtti. Çetin, "Bize şu vaatte bulundular; eğer din dersi ve etik dersi zorunlu seçmeli ders olursa ve öğrenci kendisi karar verebilirse o zaman İslam dersi için de aynı şey geçerli olacak. Bu bizim için şöyle bir avantaj, özbilinç gelir çocuğa kendi dinini öğrenirse, bir güven gelir, işte bu toplum ve bu devlet benim dinimi de sayıyor ve bana bu imkanı sunuyor" şeklinde konuştu.

Müslümanların Almanya’da önemli dini cemaatler arasında olduğunu belirten ”Pro Reli” girişiminin öncüsü Lehmann, "Ben genç Müslüman öğrencilere de kendi inançlarına eleştirel açıdan yaklaşabilme imkanı sunulsun istiyorum. Ve böyle bir din dersinde şunu öğrenebilirler; inançlı bir Müslüman da olarak bizim aydın, Batılı toplumumuzda inançlarından vazgeçmeden yaşayabilirler" sözleri ile İslam din dersine destek vermelerinin nedenini açıkladı.

"Pro Reli"ye muhafazakar olarak bilinen Berlin Türk Cemaati de destek veriyor. "Pro Reli" Berlin okullarında İslam din dersi okutulması gerektiğini savunuyor, ama DİTİB’in din dersi verebilmesi için İslam Konferansı’nda öngörüldüğü gibi, dini bir cemaat olarak tanınması gerekiyor. Dolayısıyla halk oylamasında ”Pro Reli” istediği sonucu elde etse bile, bu Berlin’de DİTİB'in İslam din dersleri vereceği anlamına gelmeyecek.

"Pro Reli" karşıtları

”Pro Reli” ye karşı oluşturulan ”Pro Ethik” girişimi ise ahlak ve toplumsal değerler dersinin zorunlu, din dersinin seçmeli olması gerektiğini savunuyor. ”Pro Ethik”i Sosyal Demokratlar, Sol Parti ve Yeşiller’in yanı sıra çatı örgütü olan Berlin-Brandenburg Türk Toplumu (TBB), Türk Veliler Birliği ile Anadolu Alevileri Kültür Merkezi destekliyor.

Farklı kültürlerden gelen çocukların ortak değerleri birlikte öğrenmesi gerektiğini belirten Berlin Brandenburg Türk Toplumu adlı derneğin sözcüsü Safter Çınar, din dersine de karşı olmadıklarını vurguluyor. Çınar, "Tam tersine TBB kurulduğunda beri İslam din dersinin de olmasını savunuyor. Bizim karşı çıktığımız etik değerler dersi ile din dersinin sanki alternatifmiş gibi ortaya sunulması. Etik dersi, yani çocuklara toplumsal değerleri yansıtmak devletin görevidir. Din dersi de dinsel kurumların görevidir. Ona da isteyen çocuklar katılabilir" sözleri ile zorunlu din dersine karşı olduklarını vurguluyor.

Din dersleri devlet denetiminde

Berlin’de halen Sünni İslam din dersi İslam Federasyonu, Alevilik dersi ise Anadolu Alevileri Kültür Merkezi tarafından veriliyor. İslam Federasyonu'nun, Anayasayı Koruma Teşkilatı tarafından izleniyor olması, kuşku yaratıyor. ”Pro Reli” halk oylamasında istediği sonucu elde edebilirse, İslam din derslerinin de devletin denetimi altında verilebileceğini savunuyor.

Din derslerinin devlet denetimi altında olduğunu belirten Berlin Eyalet Parlamentosu’nun Sosyal Demokrat Partili üyesi Dilek Kolat ise bu görüşe karşı çıkıyor. Kolat, "Mezhepsel olmayan bir İslam din dersi de getirilir şeklinde bir görüş var, bu işte bütün sorunları çözer, demokrasiye uzak bir takım İslami kuruluşların okullarda yer alması engellenir şeklinde bir çözüm yolu gösteriliyor. Eğer tabii kiliselerin istediği gib zorunlu bir ders olursa. Bunlara ben kesinlikle inanmıyorum. Çünkü en önemli; birlikte derse gitme olayı ortadan kalkmış olacak, bence en önemli olumsuz bu olur" sözleriyle ahlak ve toplumsal değerler dersinin gerekliliğine işaret ediyor.

Halk oylaması

Berlin’de yaklaşık 2 milyon 450 bin seçmen bulunuyor. Türk kökenli seçmenlerin sayısının ise 60 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Halk oylamasında Pro Reli’nin başarılı olabilmesi için yaklaşık 610 bin seçmenin "evet” oyu kullanması gerekiyor. Eğer, "Pro Reli" girişimi istediği sonucu elde ederse, öğrencilerin din veya ahlak dersi arasında seçim yapması gerekecek. Geçerli olan uygulamaya göre ise ahlak dersi zorunlu, ancak isteyen öğrenciler ek olarak din dersi de alabiliyorlar.

Jülide Danışman / Berlin

Editör: Murat Çelikkafa