BM ve AB, Ankara'nın Kıbrıs planını inceliyor

BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın sözcüsü Stephane Dujarric, dünkü basın brifinginde, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün açıkladığı önerilerin ardından, Annan’ın Türk ve Rum taraflarını görüşme masasına davet etmeyi düşünüp düşünmediğine ilişkin bir soruyu yanıtladı.

Genel Sekreter Annan’ın, Türkiye’nin New York’taki BM Daimi Temsilcisi büyükelçi Baki İlkin’le görüştüğünü ve büyükelçinin kendisine Türkiye’nin Kıbrıs’a ilişkin önerisini sunduğunu kaydeden Dujarric, “Annan’ın talebi üzerine, BM’nin Siyasi İşler Şubesi Türkiye’nin önerisini dikkatle inceliyor” dedi. Dujarric, bunun, Annan’ın, sorunun çözümü için sürdürdüğü çabalar çerçevesinde yer aldığını da sözlerine ekledi.

BM sözcüsü, Genel Sekreter’in, Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm bulunmasına derin biçimde bağlı olduğunu da bildirdi. Annan’ın bu bağlamda İngiliz Dışişleri Bakanı Jack Straw’un Kıbrıs ziyaretini de desteklediğini kaydeden sözcü, bu ziyaretin, BM’nin çabalarını tamamlar nitelik taşıdığını vurguladı.

Bölgeye özel temsilci

Görüştüğümüz BM kaynakları ise Annan’ın, Kıbrıs Türk ve Rum liderleri arasında yeni bir görüşme süreci başlatabilmesi için öncelikle zamanın uygun olup olmadığına karar vermesi gerektiğini, bunun için de bölgeye özel temsilciler göndermek istediğini bildirdiler.

Annan’ın, bu amaçla siyasi işlerden sorumlu yardımcılığına atadığı İbrahim Gambari’yi, Lefkoşa, Ankara ve Atina’ya göndermeyi planladığı belirtildi. Gambari’nin, hem Türk ve Rum liderlerle tanışması, hem de müzakerelerin başlatılabilmesi için yeniden tarafların görüşlerini alması bekleniyor.

Genel Sekreter Annan, 2 Aralık’ta Konsey’e sunduğu Kıbrıs raporunda, Türk ve Rum liderleriyle yaptığı son görüşmelere ve diğer taraflardan gelen çağrılara rağmen, müzakerelerin yeniden başlatılması için, koşulların daha fazla açıklığa kavuşturulması gerektiğini vurgulamış ve “bu nedenle Kıbrıs’a ilişkin iyi niyet misyonumu tam gün üstlenecek bir özel temsilci atama zamanı henüz gelmedi” demişti.

Rehn: Girişimi inceleyeceğiz

Avrupa Birliği çevrelerinden ise Ankara’nın önerilerine farklı tepkiler geldi. AB Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olli Rehn yaptığı yazılı açıklamasında, Ankara'nın limanlarını Kıbrıs Rum yönetimine açması konusundaki yükümlülüğüne tam olarak uyması gerektiği yönündeki beklentisine vurgu yaptı. Rehn, “Komisyon, Kıbrıs sorunundaki çıkmazı aşmak için yapılan gelişmeleri memnuniyetle karşılar. Statüko kimsenin yararına değil” dedi ve bu girişimi dikkatle inceleyeceklerini belirtti.

AB yetkilisi, “Türkiye’nin ek protokolle Kıbrıs Cumhuriyetinin de dahil AB’nin tüm üyelerine karşı sorumluluklarını yerine getirmesini bekliyoruz. AB'nin ise 2004 yilinda Kıbrıs Türk toplumuna uygulanan izolasyonun kaldırılmasina yönelik verdiği sözü kısa zamanda, alacağı kararla uygulanmasını umuyoruz” dedi. Rehn ayrıca, Komisyon’un Ada’da nihai çözüm için BM nezdinde görüşmelerin bir an önce başlamasını tamamen desteklediğine dikkati çekti.

AP’den farklı yorumlar

Avrupa Parlamentosı ve TBMM arasında köprü görevi gören Karma Parlamento Komisyonu eşbaşkanı Joost Lagendijk ise “AB’nin bu öneriye olumlu bakması gerektiğine düşünüyorum. Önerinin uygulamaya geçirilmesi halinde, pratik çözümler üreteceğine inanıyorum” dedi. Parlamentonun Alman milletvekillerinden Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Elmar Brok ise öneriyi kuşkuyla karşıladı. Brok, “Öneriyi hala inceliyoruz ancak şu ana kadar görüşlerimiz olumlu değil” dedi.