BM’de İran pazarlıkları

İran’a yükümlülüklerini yerine getirmesi için sürenin 30 Nisan’da dolmasının ardından İngiltere ve Fransa tarafından BM Güvenlik Konseyi’nde görüşülmek üzere hazırlanan karar tasarısı üzerinde pazarlıklar sürüyor. Ancak BM Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesi arasında yapılan görüşmeler zorlu geçiyor. İran’a yaptırım uygulanmasına sıcak bakmayan Çin ve Rusya’nın tasarı üzerinde itirazları olduğu bildirildi.

BM'nin İran'ın nükleer programıyla ilgili hazırladığı karar tasarısında değişiklik istediği bildirilen Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Kislyak, bu konudaki danışmaların yeni başladığını belirterek, “Bu bir diplomatik süreç, baskı yapma süreci değil" diye konuştu. Kislyak, hangi madde üzerinde değişiklik istedikleri konusunda ise açıklama yapmadı.

Ancak diplomatik çevrelere göre, Rusya ve Çin, tasarının en can alıcı bölümlerinin değiştirilmesini istiyor. İran’a karşı yaptırım kararı alınmasına sıcak bakmayan Rusya ve Çin’in, tasarıda İran’a askeri müdahale olanağı sağlayan BM Sözleşmesi’nin 7. maddesine atıfta bulunulan bölüme karşı çıktığı belirtiliyor. Bu karşın ABD ise İran konusunda sert önlemler alınması konusunda ısrarlı.

Görüşmeler uzayabilir

BM Güvenlik Konseyi’nin daimi beş üyesi ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere’den herhangi birinin veto hakkını kullanması durumunda, tasarının kabul edilmesi mümkün değil. Bu nedenle daimi üyelerin karar tasarısı üzerinde uzlaşma sağlaması gerekiyor. Ancak anlaşmazlıkların devam etmesi nedeniyle New York’ta Pazartesi günü daimi beş üyenin dışişleri bakanları arasında yapılacak toplantı öncesinde herhangi bir sonuç alınması beklenmiyor.

İran’dan uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin durdurması talep edilen tasarıda, doğrudan yaptırım tehdidinde bulunulmuyor. Ancak BM Sözleşmesi’nin 7. maddesine atıfta bulunulan taslakta, İran'ın yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, bu maddenin hayata geçirilebileceğine işaret ediliyor. Bu madde, askeri müdahale seçeneğine olanak tanıyor.

Bu arada BM Genel Sekreteri Kofi Annan, ABD'ye, nükleer program tartışmasıyla ilgili olarak İran'la doğrudan görüşmelerde bulunması çağrısını yaptı. Annan, İran'la müzakerelerde ABD'nin de masaya oturması halinde müzakerelerin daha fazla geleceği olabileceğini belirtti. Kofi Annan, ''bu konuyla ilgili tüm tarafların masada olmasıyla herkesin endişelerini giderebilecek bir paketi oluşturmanın mümkün olabileceğine'' dikkat çekti.

İran nükleer enerjiden vazgeçmiyor

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT) 9. Zirvesi’nin yapıldığı Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlediği basın toplantısında ise nükleer enerji elde etmenin ülkesinin tabii ve yasal hakkı olduğunu söyleyerek, ''Nükleer enerji kötüyse, İran'ın bunu elde etmesine karşı olanlarda niye var, iyiyse neden bizde de olmasın'' dedi. Ahmedinejad, Bakü’de Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’la da görüşmüştü.