BM'den Irak hükümetine onay

Washington ve Londra, Fransa ve Almanya’nın başını çektiği bazı Konsey üyelerinin itirazlarında ısrar etmeleri üzerine geri adım attı ve iki haftadır üzerinde yoğun pazarlıklar yapılan tasarıya son dakika değişiklikleri eklemeyi kabul etti.

Şimdiye kadar beş kez revizyona uğrayan karar, sayıları 160 bin olan ABD önderliğindeki çokuluslu güce barışı korumak için ”gerekli tüm önlemleri" alma yetkisi verirken, geçici Irak hükümetine de Amerikan kuvvetlerinin Irak’tan ayrılmasını isteme hakkı tanıyor; ayrıca çok uluslu gücün görev süresinin en geç 2006 yılının Ocak ayına kadar sona ereceğini öngörüyor.

Veto yetkisi talebine ret

Kararın en çok tartışmaya yol açan bölümü, Bağdat’ın yeni liderlerinin ABD tarafından yürütülen askeri operasyonlar üzerinde ne kadar kontrole sahip olacağı konusuydu. Amerikan yönetimi, tasarıda Irak’la arasında "güvenlik ve siyasi konularda ortaklığa girme" taahhüdünde bulundu; ancak Konsey üyelerinin, Irak hükümetinin ABD askeri operasyonları üzerinde ”veto” yetkisine sahip olması talebini kabul etmedi.

Onun yerine, "Irak ile Amerikan kuvvetleri arasında hassas askeri operasyonların yapılmasında nasıl bir yol izleneceği konusunda yeni bir güvenlik komitesi kurulacağı ve bu komite yoluyla istişare ve koordinasyon yapılacağı," karar metnine eklendi.

Fransa tatmin olmadı

Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Jean-Marc de La Sabliere, ”Fransa, uluslararası gücün Irak’ın egemen hükümetinin görüşünün aksine hareket edeceğini tahayyül edemez” derken, Fransa Dışişleri Bakanı Michel Barnier, ülkesinin tasarıdan tam olarak tatmin olmadığını bildirdi, ama ”bu trajediden olumlu bir çıkış yolu bulmak için” tasarı lehine oy kullandıklarını kaydetti.

Oylamadan sonra sözalan ve gelecek aydan itibaren ABD’nin Irak büyükelçiliğine atanacak olan daimi temsilcisi John Negroponte ise, kararın Irak tarihinde yeni bir kilometre taşı olduğunu, Irak’ın 30 Haziran’da yeniden egemenliğe kavuşacağını ve federal, birleşik ve demokratik bir devlet olarak uluslararası alandaki yerini alacağını bildirdi.

Annan güvenlik durumunu hatırlattı

BM Genel Sekreteri Kofi Annan da, oylama sonucunun, Güvenlik Konseyi’nin geçen yıl yaşadığı bölünmenin ardından Irak halkının kendi siyasi kaderini eline almasına yardımcı olmak için biraraya gelme iradesini gösterdiğini bildirdi.

”Tabii ki henüz o noktada değiliz; özgür ve adil seçimler, tarihi bir dönüm noktası olacak" diyen Annan, ama demokratik seçimlerin gelecek yılın Ocak ayına kadar yapılabilmesi için güvenlik durumunun iyileşmesi gerektiğine dikkat çekti.

Bush: "Demokrasiye giden yol açıldı"

G-8 grubu zirvesine katılmak için için Georgia eyaletine bağlı Sea Island’da bulunan George Bush da, "tasarının oybirliğiyle kabulünün, Konsey üyelerinin Irak’ın özgür, barışçı ve demokratik olmasını sağlamak için birarada çalışma isteğini dünyaya gösterdiğini" bildirdi. Bush kararın, Irak’ta demokrasiye giden yolu açacağını ve Ortadoğu’da değişiklik için katalizör rolü oynayacağını da söyledi.

Ancak Bush, oylama sonucuna rağmen diğer ülkelerin askeri desteğini kazanmaya ilişkin beklentilerini düşük tuttu. G-8 grubunda bulunan ülkelerden Almanya, Fransa, Rusya ve Kanada, Amerika’nın asker yükünü hafifletmek için Irak’a kuvvet göndermeye niyetli olmadıklarını bildirdiler.