Bush'tan Çin'e özgürlük çağrısı

ABD Başkanı George Bush’un bir haftalık Asya temaslarının ana konusunu ticari ilişkiler oluşturuyor. Buna rağmen Bush, Japonya gezisinde ticaretten ziyade, bazı Asya ülkelerine siyası mesajlar gönderdi. Bush, Kyoto’da Asya ülkeleri için daha fazla özgürlük talep etti. Bu açıklamanın adresi ise belliydi: Çin, Kuzey Kore ve Burma.

Sözleri ile evsahibi Japonya Başbakanı Yuniçiro Koizumi’yi şaşırtan Bush, Çin yönetiminden halkına daha fazla özgürlük tanımasını istedi. “Çin halkı, İncil’i ya da başka kutsal metinleri korkusuzca basmak istiyor” diyen Bush, din ve düşünce özgürlüğü konusundaki devlet baskısının kalkması gerektiğini kaydetti.

Bush, ayrıca “Çin’e ve diğer ülkelere söyleyeceğim şudur: Özgür bir toplum sizlerin menfaatinize olur. İstikrarlı ve olgun bir toplum olmanın şartlarından biri, vatandaşlara özgürce ibadet edebilme hakkı tanımaktır. Ve liderler, halkına bu özgürlüğü tanımaktan korkmamalıdır” dedi.

Tayvan’ı örnek gösterdi

Bush’un konuşmasında, Çin’e, bu ülkenin ayrılmış bir eyalet olarak gördüğü Tayvan’ı örnek göstermesi de dikkat çekiciydi. Bush, “Her alanda özgürlüğü benimseyen Tayvan, halkına refah getirerek özgür ve demokratik bir toplum oluşmasını sağladı” diye konuştu. Bush, Çin’in bütünlüğünden yana bir politika izlediğini de vurguladı ve Çin ile Tayvan arasındaki sorunun diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini belirtti.

Bush’un ekonomi konusunda ise “Çin Amerikan şirketlerinin Çin pazarına girişini kolaylaştırmak için gerekli koşulları sağlamalı” şeklinde konuştu. Bush’un Japonya’da kullandığı bu ifadelere, Pekin yönetimi soğuk tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan içişlerine karışılmasına müsade etmedikleri bildirdi.

ABD – Japonya ilişkileri

Ziyaretin asıl amacı olan Japonya ile ABD arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi de iki lider arasında ele alındı. Bush bölgedeki en yakın müttefikini, “Japonya, Asya’nın istikrar ve güvenliğinin garantisi” diyerek övdü. Tokyo yönetiminin Irak ve Afganistan’da kendilerine verdiği destek konusunda ise “Özgür Japonya, dünyayı değiştirmeye yardım ediyor” dedi.

ABD, Japonya’nın Başbakan Koizumi yönetimi altında gerekli reformları yaparak ekonomik konjonktürü canlandırmış olmasından memnuniyet duyuyor. ABD’den sığır eti ihracatının tekrar başlayacak olması da bir diğer önemli gelişme oldu.

Washington’un içine su serpen bir diğer konu ise Tokyo ile aralarındaki askeri işbirliğinin gelişmesi. Görüşmede alınan karar doğrultusunda, ABD’ye ait bir uçak gemisinin yakında Japon karasularında konuşlanacak. Diğer yandan Bush yönetimi, Tokyo’nun BM Güvenlik Konseyi’ne daimi üyeliğini destekliyor. Bu desteğin karşılığında ise Japonya’nın Irak’daki 600 askerinin görev süresini uzatmasını istiyor.