TÜR 0408 Dalai Lama Deutschland

“Tibet konusuyla ilgilenip destek veren Çinli aydın ve uzmanların sayısı giderek artıyor. Bu tabii ki bizi umutlandırıyor” ifadesini kullanan Dalay Lama Lhasa’dan kaçışından 50 yıl sonra bile umudunu yitirmişe benzemiyor. Çin’de –her ne kadar uzun da sürse- demokratik bir değişim yaşanacağından emin. Çin yönetimiyle Tibet konusunda yapılan görüşmelerden sonuç çıkmaması nedeniyle Dalay Lama Tibet konusunda Çin sivil toplumuyla temaslara ağırlık veriyor. Dalay Lama, “Geçen yıl birçok Çinli düşünür, bilim adamı ve uzmanla bir araya geldim. Bu görüşmelerin çok yararı oldu. 6 Ağustosta çok sayıda Çinli aydın, bilim adamı ve uzmanla birlikte bir sempozyum düzenleyeceğiz. Onların düşünce ve önerilerini duymak istiyoruz” diyor.

"Çin eski Çin değil!"

Tibet’in ruhani lideri Dalay Lama, Cenevre’de yapılacak söz konusu sempozyum öncesinde Frankfurt’ta da Almanya’da yaşayan Çinlilerle bir araya geldi. Dalay Lama, Deutsche Welle’ye verdiği demecinde de dünyadaki demokratik değişim bilincinin Çin’i de eninde sonunda etkisi altına alacağından emin olduğunu söyledi. Dalay Lama şöyle konuştu:

“Daha Çin’de bulunduğum dönemde Marksizm-Leninizm konusunda çok şeyler duyardım. Ancak şimdi bu konuda artık birey işitilmiyor. Şu an tek konu: Güç ve iktidar. O zamanlar Amerikan emperyalistlerinin kapitalizm uygulamalarının toplumsal kalkınmayı önlemesi nedeniyle fiyaskoyla sonuçlanacağı söylenirdi. Ama böyle bir fiyasko yaşanmadı gibi görünüyor. Herşey tersine döndü. Eskiden Çin’de sosyalizm vardı bugünse kapitalizm. Yani Çin dünyadaki eğilimlere ayak uydurdu. Özgürlüklerin olmadığı totaliter sistemlerin artık sonu geldi.”

Özerk yapı nasıl olmalı?

Dalay Lama Çin yönetiminin ileri sürdüğü gibi Tibet için bağımsızlık istemediklerini de tekrarladı. Budist lider amaçlarının kültürel ve dini bir özerk yapı olduğunu vurguladı. Dalay Lama hedeflediği özerk yapıyı, "Merkezi yönetim savunma ve dış politika konularıyla ilgilenecek. Kültür, din, çevre, ekonomi gibi bölgesel konularsa yerli Tibet halkı tarafından düzenlenecek” şeklinde özetledi.

Dalay Lama, Tibet dışında yaşayan Tibetliler’in haklarının da unutulmaması gerektiğini belirtti. Geçen yıl Sincan ve Çinghay bölgelerindeki Tibetlilerin de daha fazla özerklik için protestolar düzenlediğini hatırlatan Dalay Lama, “bu insanları da unutmamak gerekir” diye konuştu. Ruhani lider Pekin yönetiminin Tibet politikası konusunun ise bağımsız bir şekilde araştırılması çağrısında bulundu. Dalay Lama, “Eğer araştırmalar Tibetlilerin yüzde 99'unun hallerinden memnun ve mutlu olduklarını ortaya koyuyorsa bunun anlamı, bizim elimizdeki bilginin yanlış olduğudur. Böyle bir durumda, geçmişte sadece yanlış bilgileri yaymış olmaktan dolayı kamuoyunun önünde özür dilememiz gerekir. Ancak Tibetlilerin mutsuz olduğu ortaya çıkarsa, o zaman Çin yönetiminin bu gerçeği kabul etmesi ve politikasını bu gerçek ışığında şekillendirmesi gerekir” ifadelerini kullandı.


Matthias von Hein / Çeviri: Meltem Karagöz


Editör: Beklan Kulaksızoğlu