Eğitimde ürkütücü tablo

Bundan beş yıl önce Dakar’da UNESCO tarafından düzenlenen Dünya Eğitim Forumu’nda, Herkes İçin Eğitim Kampanyası başlatıldı. Buna göre, 164 ülke, 2015 yılına kadar eğitimle ilgili temel sorunların üstesinden gelmiş olacaktı. Ancak UNESCO tarafından yayımlanan bir rapor, durumun hiç de parlak olmadığını gösteriyor…

Senegal’in başkenti Dakar’da, 2000 yılında UNESCO bünyesinde düzenlenen Dünya Eğitim Forumu’nda Herkes İçin Eğitim kampanyası başlatıldı. Kampanyaya katılan 164 ülke, 2015 yılına kadar, eğitimle ilgili temel sorunları halletmeyi taahhüd etti. Bunun için altı temel hedef belirlendi. UNESCO ise yıl be yıl gelişmeleri değerlendirip bir rapor yayınlıyor. Bu yılın raporu da Londra’da açıklandı. Karamsar bir tablo çizen rapora göre, birçok ülke, altı hedeften ikisine, ’herkes için temel eğitim“ ve „okuyup yazma bilmeyenlerin sayısını yarıya indirme“ hedeflerine ulaşamayacak.

Çarpıcı rakamlar

UNESCO Almanya Komisyonu İkinci Başkanı ve Basın Sözcüsü Dieter Offenhaeuser, rapordaki çarpıcı rakamları sıralıyor: “1990 yılında dünyada okuma yazma bilmeyenlerin sayısı 900 milyondu. 15 yılda bu sayı ancak 800 milyona indi. Okuma yazma konusunda özellikle Çin önemli gelişmeler kayedetti. Çin’de 15 yılda yaklaşık 100 milyon yetişkin okuma yazma öğrendi. Dünya genelindeki yetişkinlerin yüzde 18’inin okuma yazması yok.“

Bu her beş yetişkinden birinin okuma yazma bilmediği anlamına geliyor. Oysa 2000 yılında Dakar’da şu hedefler belirlenmişti: Okul öncesi eğitim geliştirilecek. 2015 yılına kadar tüm kız ve erkek çocuklar parasız temel eğitimden yararlanabilecek. Gençlerin ihtiyaçları dikkate alınarak öğrenim programı hazırlanacak. Genel eğitim kalitesi artırılacak ve kız çocuklarına yönelik eğitimdeki ayrımcılık ortadan kaldırılıcak. Ve dünya genelinde okuma yazma bilmeyenlerin sayısı yüzde 50 oranında azaltılacak.

İyi haberler de var

Ama UNESCO yetkilisi Dieter Offenhaeuser, raporda sevindirici haberlerin de olduğunu söylüyor. Offenhaeuser, “Bir kere dünya genelinde kızların da eğitim hakkı olduğuna dair anlayış yerleşmeye başladı. Kızlar açısından, erkeklere oranla daha fazla gelişme kayedildi. Bilindiği üzere okuma yazma bilmeyenlerin yüzde 64’ünü kadınlar oluşturuyor’ diye konuşuyor.

Özellikle Arap ülkeleri, güney ve batı Asya ve Sahra Çölü’nün güneyindeki Afrika ülkelerinde kızlar için temel eğitim bile almak zor. Afganistan, Benin Cumhuriyeti, Çad, Etiyopya, Gambia, Gine, Hindistan, Faz ve Nepal ve Yemen’de bu konuda önemli ilerlemeler olsa da sonuç tatmin edici değil.

Temel sorun fakirlik

Peki eğitim konusunda neden istenilen düzeye bir türlü ulaşılamıyor. UNESCO yetkilileri, temel sorunun fakirlik olduğunu söylüyor. Eğitimin parasız olduğu ülkelerde bile birçok aile, okul servisi, üniforma, kitap ve araç gereç için gerekli parayı bulamıyor. Ayrıca birçok yerde okul ve öğretmen açığı yaşanıyor. Mesela Afrika’daki AIDS salgını yüzünden öğretmenler peş peşe ölüyor; yeni öğretmenlerin yetişmesi ise zaman alıyor.

Dieter Offenhaeuser, hızlı nüfus artışının da eğitimin önünde duran önemli bir engel olduğunu hatırlatıyor. Offenhaeuser, “Okula giden çocukların sayısı artsa bile, yeni doğanların sayısı da giderek arttığı için, orana yansımıyor. İlerlemelen söz konusu olsa da iyimser bir tablo yok. Hedeflere ulaşılmak isteniyorsa, temel eğitim için ayrılan para ikiye katlanmalı. Ve bu da gerçekleşecekmiş gibi görünmüyor” şeklinde konuşuyor.