El Baradey'den diyalog çağrısı
11 Eylül 2006
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed El Baradey, İran ve AB arasında hafta sonu yeniden başlayan müzakereleri „olumlu bir adım“ olarak niteledi. Krizi çözmek için zamanın daraldığına dikkat çeken El Baradey, yine de en iyi yolun müzakere olduğunu vurguladı ve müzakere masasına dönmek için tüm olanakların zorlanmasını istedi.
El Baradey, Viyana’daki toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Yönetim Kurulu’na son durum hakkında bilgi vereceğini belirterek şöyle konuştu: “Yönetim Kurulu’na İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ve BM Güvenlik Konseyi’nin taleplerinin hepsini yerine getirmediğini bildireceğim. Özellikle de güven oluşturucu önlem olarak gündeme gelen uranyum zenginleştirme programını durdurmadığını. Bunun yanı sıra uranyum zenginleştirme programının kapsam ve içeriği hakkında üç yıldır yanıt bekleyen sorular var.“
Baradey’e göre amaç; İran’ın nükleer enerjiyi sadece barışçıl amaçlarla kullanmak isteyip istemediğini tespit etmek, yani uranyum zenginleştirmenin gelecekte, nükleer silah üretimine hizmet edip etmeyeceğini belirlemek. El Baradey, bu yöndeki sorunun çözümünde AB’nin diyalog konusunda ısrarlı davranmasının, kendisini cesaretlendirdiğini de sözlerine ekledi.
ABD yaptırımlardan yana
AB diplomasi yolunu zorlarken, ABD ise İran’a karşı bir an önce yaptırım kararı alınmasında ısrarlı. El Baradey de yaptırımların gündeme gelmesi halinde İran’ın, BM müfettişlerinin nükleer tesislerindeki denetimine son verebileceğine dikkat çekti.
Viyana’daki toplantıya katılan ABD’nin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’ndaki müzakerecisi Greg Schulte, 11 Eylül saldırılarına dikkat çektiği konuşmasında, İran ile ilgili şunları söyledi: “İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması gerektiği açık. Müzakereler, ancak bu adımdan sonra devam edebilir. BM Güvenlik Konseyi de İran dosyası ile ilgili faaliyetlerine, ancak o zaman son verebilir. Ama güvenceye ihtiyacımız var. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, nükleer programın durdurulduğunu denetleyebilmeli. Bu adımın, eğer atılırsa, bir taktik olup olmadığı konusunda emin olmalıyız.“
İran nükleer faaliyetlerini durdurmaya hazır mı?
İran dosyası Viyana’da ele alınırken, AB diplomatları ise Tahran’ın iki aylığına uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmaya hazır olduğunu kaydediyor. Bu teklifin hafta sonu İran’ın başmüzakerecesi Ali Laricani ve AB’nin Ortak Dış Politika ve Savunma Yüksek Temsilcisi Javier Solana arasındaki görüşmede gündeme geldiği belirtiliyor. Ancak İran, haberi henüz doğrulamış değil.
İran’a nükleer faaliyetlerini durdurması karşılığında geçtiğimiz aylarda öneri paketi sunan altı ülkeden biri olan Almanya, İran’ın olası teklifine çekimser yaklaşıyor. Alman Dışişleri Bakanlığı, İran’ın bu yönde bir teklifte bulunup bulunmadığını doğrulamazken, Federal Hükümet’ten yapılan açıklamada, bu konuda görüş bildirilmeyeceği, hafta içinde Brüksel’de yapılacak AB dışişleri bakanları toplantısından çıkacak sonucun bekleneceği bildirildi. ABD yönetimi ise haberi memnuniyetle karşıladığını duyurdu, ancak ayrıntılı açıklama yapmadı.