Engellilere uluslararası koruma

Sözleşmenin, dünya genelinde engellilerin yaşam standartını yükseltmesi, çalışma koşullarını iyileştirmesi hedefleniyor. Ancak uzmanlar, ülkeler arasındaki büyük ekonomik ve sosyal farklara dikkat çekerek, engellilerin hakları konusundaki standartların tüm dünyada aynı düzeye gelmesinin yıllar alacağını belirtiyorlar.

Dünyada yaklaşık 650 milyon insan engelli durumda. Bunların yüzde 80’i gelişmeke olan ülkelerde ve kırsal bölgelerde yaşıyor. Engellilerin büyük bölümü, toplumsal yaşama katılımlarını sağlayabilecek hizmetlerden mahrum bırakılıyor, gerekli saygıyı görmüyor ve toplum dışına itiliyor.

BM İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Louis Arbour, bağlayıcı bir uluslararası sözleşmeyle engellilerin haklarını dünya genelinde güvence altına almanın çok büyük bir gereksinim olduğunu vurgulayarak, “Mecvut insan hakları sisteminin, engellilerin haklarını korumayı ve geliştirmeyi amaçlamış olduğundan şüphemiz yok. Ancak mevcut mekanizma ve standartların engelli insanlar için yeterli korumayı sağlamada başarısız olduğu da tartışılmaz bir başka gerçek” diyor.

40 ülkede de yasal düzenleme var

Bugün yalnızca 40 ülke, engelli yurttaşların haklarını koruma altına alan sınırlı yasal düzenlemelere sahip bulunuyor. Birleşmiş Milletler Engellilerin Hakları Sözleşmesi ise birçok yenilik öngörüyor ve engelliler için umut kaynağı oluyor. Sözleşme, taraf ülkelere, engellilerin kamu binalarına ulaşımı ve toplu taşıma araçlarını kullanabilmelerini kolaylaştırma zorunluluğu getiriyor. Ayrıca taraf ülkelerden, engellilere eşit eğitim ve istihdam olanakları verilmesi, toplumda engellilere karşı olumsuz önyargılarla mücadele etmesi isteniyor.

Engellilerin Hakları Sözleşmesi, önemli bir yaklaşım değişikliği de getiriyor. Engelliler, bugüne kadar hep bakıma muhtaç yurttaşlar olarak değerlendirildi. Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ise engellilerin haklarını yasal olarak teslim ediyor ve toplumsal katkılarını tanıyor. Asıl engelin toplumdaki önyargılar ve bariyerler olduğunun altını çiziyor.

Almanya’dan destek

Almanya, 30 Mart’ta imzaya açılacak Engellilerin Hakları Sözleşmesi’ne destek veriyor. Federal Hükümetin Engelliler Sorumlusu Karin Evers-Meyer, bunun Birleşmiş Milletler için küçük bir adım, engelliler açısından ise büyük bir kazanım olduğunu vurguladı.

Evers-Meyer, Nazi Almanya’sı döneminde çok sayıda engelli insanın öldürülmesine tepki olarak, Federal Almanya’da engelli yurttaşların eğitimi ve toplumsal yaşama katılımına özel önem verildiğini, ancak yine de bu alanda arzulanan hedeflerin tutturulamadığını kaydetti. Evers-Meyer’a göre, Almanya’da bugün engelliler için 9 farklı okul olsa da, engellilerin entegrasyonu konusunda Almanya diğer Avrupa ülkelerinin oldukça gerisinde.